ملاحظات هیدرولیکی ساماندهی کانال های شهری در راستای کاهش مخاطره سیلاب های واریزه ای (مطالعه موردی: کانال دربند، شمال تهران)

این پژوهش به عنوان بخشی از پروژه اثرات هیدرولیکی ساماندهی کانال های شهری تهران، به برسی ظرفیت انتقال جریان (دبی مقطع پر) و اثرات انقباض مقطع و برآمدگی بستر ناشی از انباشت واریزه ها در کانال دربند واقع در شمال تهران می پردازد. برای این منظور، ۱۲ مقطع در طول کانال دربند که طی وقایع گذشته دچار مخاطره آبگرفتگی شده بودند و به دلیل سازه های تقاطعی (مانند پل، زیرگذر، کنارگذر) نسبت به مقطع بالادست انقباض جانبی مقطع رخ داده است، انتخاب و ویژگی های مقطع هندسی در این مقاطع با برداشت های میدانی اندازه گیری شد. ظرفیت دبی عبوری (دبی مقطع پر) هر مقطع توسط رابطه مانینگ برآورد شد و با دبی با دوره بازگشت های ۲ تا ۱۰۰۰ ساله ایستگاه هیدرومتری مقصود بیگ (ابتدای بازه مورد بررسی ) تطابق داده شد. با استفاده از توازن انرژی ویژه در هر مقطع، حد آستانه انقباض جانبی و برآمدگی بستر کانال (ناشی از انباشت رسوبات و یا واریزه ها در بستر) به منظور جلوگیری از پدیده انسداد و پس زدگی جریان با دوره بازگشت های مختلف برآورد شد. نتایج این پژوهش، لزوم توجه به ویژگی های هیدرولیکی مقطع کانال شهری در فرآیند ساماندهی و ساخت سازه های تقاطعی را به ویژه در مناطقی که مستعد وقوع سیلاب های واریزه ای هستند، آشکار می کند.

کلیدواژه ها:

انقباض مقطع کانال ، ساماندهی کانال های شهری ، سیلاب واریزه ای ، کانال دربند تهران ، توزان انرژی ویژه