همگرایی ملی در ایران معاصر در پرتو شهروندی فرهنگی

شهروندی نسبتی حقوقی و پیوندی قانونی بین مردمی که در قلمرو دولتی خاص زندگی می کنند، با نظام سیاسی حاکم بر آن است. در دوران جدید افزون بر ابعاد قانونی و صوری این رابطه، با هدف پاسخ دهی به پیچیدگی ها و تنوعات جوامع معاصر و نیز تعمیق ارزش های سیاسی از قبیل دموکراسی، حقوق بشر و نیز حفظ مصلحت عمومی، بر ابعاد خاصی از شهروندی از جمله در جنبه های فرهنگی افزوده شده تا مردم ساکن در یک قلمرو سیاسی بر مبنای مناسب تر و در عین حال دیرپایی از ارتباطات فیمابین با یکدیگر مرتبط شده و بتوانند همگرایی استوارتری را برقرار سازند. در واقع شهروندی فرهنگی حرکت به سوی پذیرش اصول اساسی و در عین حال تشخیص و به رسمیت شناختن تفاوت ها است. کشور ایران از جمله جوامعی است که دارای تنوع جمعیتی از نوع قومیتی، مذهبی، و زبانی است. بنابراین باید به سمتی حرکت نمود، که هر شهروندی با هر فرهنگی احساس تعلق به جامعه خود داشته باشد و در عرصه های مختلف آن مشارکت نماید. و احساس کند که از منابع و منافع موجود به گونه ای منصفانه و برابرانه برخوردار است و تفاوت های قومی، جنسیتی،طبقاتی، و نژادی در میزان برخورداری شان تاثیری ندارد. در این پژوهش مدعای مطرح شده بر آنست که با توجه به پیش زمینه های تاریخی و بومی جامعه چند قومی- فرهنگی ایران و به ویژه در شرایط جهانی و منطقه ای حاضر می توان از الگوی شهروندی و سیاست چندفرهنگی برای نیل به انسجام و همگرایی ملی و از میان بردن چالش های موجود و بحران های احتمالی سود جست.

کلیدواژه ها:

قومیت ، ایران ، شهروندی فرهنگی ، همگرایی ملی ، تنوع فرهنگی