شبیه سازی هیدرولوژیک حوزه آبخیز سملقان با استفاده از مدل SWAT

دلایل متعددی برای پاسخ به این سوال که چرا باید فرآیندهای هیدرولوژیکی را مدل سازی نمود وجود دارد. پاسخ اصلی این سوال، محدودیت روش های اندازه گیری در هیدرولوژی می باشد. در این تحقیق از مدل SWAT که مدلی مفهومی و نیمه توزیعی در مقیاس حوزه آبخیز می باشد برای شبیه سازی هیدرولوژیک حوزه آبخیز سملقان استفاده شد. بعد از تهیه و آماده سازی داده ها طبق فرمت مورد نظر، مدل اجرا شد. پس از تحلیل حساسیت و تعیین پارامترهای مهم، واسنجی و اعتبارسنجی مدل صورت پذیرفت. به منظور کاهش عدم قطعیت، اجزای مختلف بیلان آب در واسنجی در نظر گرفته شد و از داده های مشاهداتی چندین ایستگاه اندازه گیری به طور هم زمان استفاده شد. در ادامه به منظور واسنجی و اعتبارسنجی مدل از الگوریتم SUFI ۲ استفاده شد. فرآیند واسنجی برای بازه زمانی ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۳و فرآیند اعتبارسنجی در بازه زمانی ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷ انجام شد. برای ارزیابی نتایج شبیه-سازی از شاخص های R۲ (ضریب تبیین )، bR۲ (ضریب همبستگی وزنی)، NS (نش- ساتکلیف) استفاده گردید. در مرحله واسنجی ضرایب R۲،bR۲ و NS به ترتیب برابر ۷۴/۰، ۷۱/۰و ۶۸/۰ و در مرحله اعتبارسنجی برابر ۶۹/۰، ۶۲/۰ و ۵۹/۰ حاصل گردید. شاخص ها و نمودارهای بدست آمده در مرحله واسنجی و اعتبار سنجی مدل برای شبیه سازی دبی رواناب ماهانه، نشان می دهد که مدل در مرحله واسنجی موفق تر عمل کرده است. همچنین مدل توانسته است زمان وقوع دبی اوج را به خوبی تعیین نماید. این تحقیق اطلاعات مفیدی را در مورد بیلان آبی حوضه رودخانه سملقان فراهم نموده و به برنامه ریزی دقیق تر منابع آب در این حوضه کمک می کند.

کلیدواژه ها:

الگوریتم SUFI۲ ، حوزه آبخیز سملقان ، مدلسازی هیدرولوژیک ، SWAT