اثر تنش خشکی، اسید سالیسیلیک و پلی آمین ها، بر عملکرد رشدی و میزان روغن و اسانس گیاه سیاه دانه (Nigella sativa L.)

به منظور بررسی اثرهای تنش خشکی، اسید سالیسیلیک و پلی آمین ها بر عملکرد رشدی گیاه و میزان روغن و اسانس بذر سیاه دانه (Nigella sativa L.)، آزمایشی در سال زراعی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با ۳ تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه آزاد شیروان اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تنش خشکی در چهار سطح (۲۵، ۵۰، ۷۵ و ۱۰۰ درصد ظرفیت زراعی (شاهد)) به عنوان عامل اول و محلول پاشی اسید سالیسیلیک، پوترسین و اسپرمیدین هر یک در دو سطح (۰.۵ و ۱ میلی مولار) به عنوان عامل دوم بودند. نتایج نشان داد، بیشترین تعداد کپسول بارور در بوته (۱۲.۶۶)، تعداد دانه در کپسول (۹۶.۲۴) و شاخص برداشت (۵۸.۶۹%) در تیمار ۱۰۰% ظرفیت زراعی بدست آمد. همچنین، بیشترین عملکرد دانه در گلدان در تیمار ۱۰۰% ظرفیت زراعی (۱۶.۰۵ گرم) و اسید سالیسیلیک ۱ میلی مولار (۱۱.۴۶ گرم) حاصل شد. از طرف دیگر، بیشترین ارتفاع بوته (۶۲.۵ سانتی متر)، وزن خشک تک بوته (۶.۴۴ گرم)، زیست توده در گلدان (۳۲.۲ گرم)، درصد روغن (۳۱.۲۱%) و عملکرد روغن (۵.۷۱ گرم در گلدان) در اثر متقابل تیمار ۱۰۰% ظرفیت زراعی و اسید سالیسیلیک ۱ میلی مولار و همچنین، بیشترین درصد اسانس (۰.۰۹%) در اثر متقابل تیمار ۲۵% ظرفیت زراعی و اسید سالیسیلیک ۱ میلی مولار حاصل شد. به طور کلی، نتایج نشان داد که بهترین تیمار برای سیاه دانه در شرایط گلخانه، آبیاری ۱۰۰% ظرفیت زراعی و محلول پاشی اسید سالیسیلیک ۱ میلی مولار بود. در کل، با افزایش شدت تنش، خصوصیات رشدی گیاه کاهش یافت، ولی با اعمال محلول پاشی اسید سالیسیلیک اثرات منفی تنش خشکی تعدیل یافت.

کلیدواژه ها:

تنش خشکی ، اسید سالیسیلیک ، درصد اسانس ، عملکرد روغن ، شاخص برداشت