محبوبه عدالتیان خرازی - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته علوم و مهندسی باغبانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیروان.
احمد اصغرزاده - استادیار دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیروان

به منظور بررسی اثرهای تنش خشکی، اسید سالیسیلیک و پلی آمین ها بر عملکرد رشدی گیاه و میزان روغن و اسانس بذر سیاه دانه (Nigella sativa L.)، آزمایشی در سال زراعی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با ۳ تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه آزاد شیروان اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تنش خشکی در چهار سطح (۲۵، ۵۰، ۷۵ و ۱۰۰ درصد ظرفیت زراعی (شاهد)) به عنوان عامل اول و محلول پاشی اسید سالیسیلیک، پوترسین و اسپرمیدین هر یک در دو سطح (۰.۵ و ۱ میلی مولار) به عنوان عامل دوم بودند. نتایج نشان داد، بیشترین تعداد کپسول بارور در بوته (۱۲.۶۶)، تعداد دانه در کپسول (۹۶.۲۴) و شاخص برداشت (۵۸.۶۹%) در تیمار ۱۰۰% ظرفیت زراعی بدست آمد. همچنین، بیشترین عملکرد دانه در گلدان در تیمار ۱۰۰% ظرفیت زراعی (۱۶.۰۵ گرم) و اسید سالیسیلیک ۱ میلی مولار (۱۱.۴۶ گرم) حاصل شد. از طرف دیگر، بیشترین ارتفاع بوته (۶۲.۵ سانتی متر)، وزن خشک تک بوته (۶.۴۴ گرم)، زیست توده در گلدان (۳۲.۲ گرم)، درصد روغن (۳۱.۲۱%) و عملکرد روغن (۵.۷۱ گرم در گلدان) در اثر متقابل تیمار ۱۰۰% ظرفیت زراعی و اسید سالیسیلیک ۱ میلی مولار و همچنین، بیشترین درصد اسانس (۰.۰۹%) در اثر متقابل تیمار ۲۵% ظرفیت زراعی و اسید سالیسیلیک ۱ میلی مولار حاصل شد. به طور کلی، نتایج نشان داد که بهترین تیمار برای سیاه دانه در شرایط گلخانه، آبیاری ۱۰۰% ظرفیت زراعی و محلول پاشی اسید سالیسیلیک ۱ میلی مولار بود. در کل، با افزایش شدت تنش، خصوصیات رشدی گیاه کاهش یافت، ولی با اعمال محلول پاشی اسید سالیسیلیک اثرات منفی تنش خشکی تعدیل یافت.

تنش خشکی, اسید سالیسیلیک, درصد اسانس, عملکرد روغن, شاخص برداشت