پهنه بندی پتانسیل سیل خیزی با استفاده از تحلیل سلسه مراتبی و منطق فازی در محیط GIS (مطالعه موردی حوضه آبریز کل و مهران وجزایر)

امروزه عوامل مختلفی همچون رشد بی رویه جمعیت، تسطیح زمین، تغییر کاربری ها و اشغال حریم رودخانه ها در کنار عوامل اقلیمی سبب گسترشسیلابهای شهری شده است. اهداف این پژوهش، پهنه بندی خطر سیلاب درحوضه آبریز کل و مهران و جزایر با استفاده از مدل فازی و معرفیمهمترین عوامل در وقوع سیلاب می باشد. . برای ارزیابی و شناسایی مناطق پرخطر با استفاده ویژگی های طبیعی و مورفولوژیکی از نه فاکتور موثر دروقوع سیلاب تراکم آبراهه، فاصله از آبراهه، زمین شناسی، نفوذپذیری، شیب، طبقات ارتفاعی، بارندگی، کاربری اراضی و پوشش گیاهی استفادهگردیده است. از سیستم اطلاعات مکانی و تصاویر ماهواره ای برای تولید لایه های معیارها استفاده شد. سپس با استفاده از نظرهای کارشناسی وشناخت منطقه، وزن دهی نهایی لایه ها به روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی به وسیله نرم- افزار choice Expert انجام گردید و نقشه پهنه بندیسیلاب در محدوده حوضه آبخیز کل و مهران وجزایر ارائه شد. نتایج نشان داد که بارندگی، شیب، و فاصله از آبراهه به ترتیب با وزن ۱۴۸ / ۰ ، ۱۴۰ / ۰ ،۱۳۳ / ۰ بیشترین، کاربری اراضی و نفوذپذیری کمترین ضریب تاثیر را در وقوع سیلاب، در این حوضه دارند. با بررسی نقشه ی پهنه بندی پتانسیلسیلاب در محدوده ی مورد مطالعه مناطق پرخطر و بسیار پرخطر عمدتا در مناطق پرشیب در امتداد آبراهه های اصلی و کوهستانی قرارگرفته استکه به دلیل شیب زیاد و ارتفاع منطقه و پوشش گیاهی کم بیشترین نقش را در تولید رواناب دارد. البته در این مناطق نوع واحد زمین شناسی، کاربریاراضی، نفوذپذیری نیز این امر را تشدید می کند. همانطورکه نقشه و بررسی ها نشان می دهد بیشترین مساحت منطقه را نواحی بسیار کم خطر دربرابر پدیده سیل خیزی تشکیل داده است؛ اما نواحی بسیار پر خطر و پر خطر هم مساحت قابل توجهی از منطقه را تشکیل داده اند.

کلیدواژه ها:

پهنه بندی خطر سیل ، تحلیل سلسله مراتبی ، منطق فازی ، کل و مهران و جزایر