جنیدنامه، شبیه ترین قصه بلند عامیانه به ساختار طومارهای نقالی شاهنامه

جنیدنامه یکی از قصه های بلند عامیانه است که به تقلید از حمزه نامه، و به عنوان پیش درآمدی بر ابومسلم نامه به رشته تحریر درآمده است. از این اثر فقط دو نسخه بر جای مانده است: یکی به زبان ترکی و دیگری به زبان فارسی؛ که نسخه دستنویس فارسی آن متعلق به اواخر حکومت قاجاریه است که توسط حسین اسماعیلی تصحیح گردیده و در ابتدای کتاب ابومسلم نامه به چاپ رسیده است. هرچند جنیدنامه از قصه های تخیلی دینی عاشقانه ادبیات عامه به شمار می آید، ولی نکته مهم و قابل ذکر درباره آن، این است که ساختار و زبانی نزدیک به روایات و طومارهای نقالی شاهنامه دارد؛ به گونه ای که از میان انبوهی از قصه های عامیانه بلند پارسی چون داراب نامه، سمک عیار، اسکندرنامه، حمزه نامه، ابومسلم نامه و ...، شبیه ترین قصه به طومارهای نقالی شاهنامه است. نگارنده در این مقاله که از روش توصیفی تحلیلی بهره جسته، سعی نموده است تا این تاثیرپذیری جنیدنامهاز طومارهای نقالی شاهنامه را از منظر ساختار زبانی (با تاکید بر گزاره های قالبی)، بن مایه های داستانی، الگوبرداری های داستانی، نسب تراشی برای شخصیت های قصه، و الگوبرداری از داستان های شاهنامه و ساخت قصه های جدید ( به روش طومارهای نقالی) مورد واکاوی و بررسی قرار دهد.

کلیدواژه ها:

جنیدنامه ، قصه های عامیانه ، طومار نقالی ، بن مایه