لمحه های نوگرا و پسانوگرا در شعر قیصرامین پور

در ادبیات معاصر فارسی به ویژه شعر، قیصر امین پور چهره ای نام آور است . اشعار وی، برخی در قالب سنتی و برخی دیگر در قالب شعر نو سروده شده اند اما در اکثر آثارش تقابل یا هم نشینی میان سنت و مدرنیته به چشم می خورد. این اشعار غالباً واقعگرایانه با رگه هایی از نوگرایی و پسا نوگرایی تصویر می شوند؛ به عبارت دیگر، در شعر امین پور صورت و شکل مدرن با غنای اندیشه ی کلاسیک آمیخته و این غرابت به اشعار او وجهی خاص می بخشد. اگر یکی از مولفه های کلیدی پسا نوگرایی هم آیی فرهنگ عامه و نخبه و یا سنت و مدرنیته باشد، رد این ویزگی را در اشعار امین پور می توان گرفت. تصاویر روشنی که از زندگی روزمره در قالب تعابیر محاوره و عامیانه و کنش های گفتاری به خواننده عرضهمی شود ردپایی از فرهنگ عامیانه که در ادبیات پسانوگرا جایگاهی ویژه دارد، بر جای می گذارد. شاعر در برخی اشعار از جمله «لحظه های کاغذی» ، «یادداشت های گم شده» و «روزناگزیر» با لحنی نوستالژیک - از ویزگی های نو گرایی - خستگی خود را از شعار زدگی ، مادی گرایی افراطی و مشغولیت های زندگی مدرن بیان می کند. اعتراض شاعر به زندگی ماشینی گاه در قالب اشعاری با وزن و قافیه و گاه در قالب شعر سپید دیده می شود . با پررنگ تر شدن زمینه ی اجتماعی، واقع گرایی آمیخته با نوگرایی شعر قیصر را از «هنر برای هنر» به آیینه ای برای بازتاب زندگی مدرن تبدیل می کند. بازیهای زبانی نیز از شگرد های ادبیات نوگرا و به ویژه پسانوگرا هستند که گاه، همچون در شعر «نان ماشینی»، برای تصویر کردن آشفتگی عصر حاضر و گاه ، مثلا در شعر «اتفاق»، به سبک و سیاقی به کار میرود که بی شباهت به نوعی منش واسازانه نیست . بنابر این، اشعار امین پور نه تنها از حیث شکل -که در مواردی به شعر ایماژیستی می مانند - بلکه از نظر محتوا نیز در زمره ی شعر مدرنقرار می گیرند؛ البته، در میان اشعار سنتی همچون غزل های او نیز اشعاری هستند که موضوعاتی نوگرا در آنان محوریت دارد. هدف این مقاله بررسی لمحه های نوگرا و پسا نوگرا در واقع گرایی غالب بر شعر قیصر امین پور می باشد.

کلیدواژه ها:

قیصر امین پور ، سنت ، مدرنیته ، واقع گرایی ، نو گرایی ، پسا نوگرایی