رویارویى قشقایى ها و انگلیسى ها در جنگ جهانى اول و جهت گیرى حکومت مرکزى در قبال آن

مقابله ى قشقایى ها و انگلیسى ها در جنگ جهانى اول از لحاظ نظامى یکى از مهم ترین مقاومت هایى بود که در برابر تجاوز نیروهاى انگلیسى به ایران صورت گرفت. منافع تجارى بریتانیا در جنوب که حجم قابل توجه اى از مبادلات تجارى آن دولت با ایران، از طریق بندربوشهر صورت مى گرفت و از مسیر جاده ى تجارى بوشهر- شیراز- اصفهان کالاهاى آنان به مرکز ارسال مى شد. از آن جایى که صولت الدوله به عنوان مقام رسمى ایلخانى ایل قشقایىمحسوب مى شد، پیوسته از سوى حکومت مرکزى به عنوان مسئول برقرارى امنیت در جاده هاى مزبور به ویژه شیراز- بوشهر منصوب مى شد. روابط نه چندان مناسب صولت الدوله با انگلیسى ها،پیوسته نمایندگان سیاسى دولت مزبور را بر آن مى داشت تا با برقرارى ارتباط با رقباى ایلى آنان، هم چون سران ایلات بختیارى، خمسه و رقباى داخلى صولت الدوله از آنان به عنوان اهرم فشارىدر برابر صولت الدوله استفاده کنند. از این رو اقدامات انگلیسى ها، تا حدود زیادى از اقتدار و نفوذ سیاسى صولت الدوله مى کاست و موجب مى شد تا وى را به یک چهره ى ضد انگلیسى مبدل سازد. این روابط مخاصه آمیز تا جایى پیش رفت که در سال هاى پایانى جنگ جهانى اول منجر به رویارویى طرفین شد.در این بررسى تلاش شده است تا با بهره گیرى از اسناد نو یافته به پرسش هاى ذیل پاسخداده شود: 1. عدم شناسایى رسمى پلیس جنوب از سوى دولت ایران چه تأثیرى بر این حرکت داشت؟ 2. جهت گیرى حکومت مرکزى در قبال این حرکت چگونه بوده است؟در سال هاى آغازین جنگ جهانى اول به دلیل اعلام سیاست بى طرفى از سوى دولت ایران، صولت الدوله قشقایى نیز با توجه به منصب حکومتى ایلخانى گرى به پیروى از سیاست مزبورپرداخت. (مابرلى، 1369 ، ص 105 ) بسیارى از واکنش ها در مناطق غرب و جنوب کشور با نوعى همراهى از یکى از طرفین متخاصم بر ضد دیگرى همراه شد و سرنوشت نهایى آن ها نیز با نفوذو اقتدار هر یک از قدرت هاى مزبور، تحت الشعاع قرار مى گرفت. لیکن مبارزه و رویارویى قشقایى ها در برابر انگلیسى ها، نوع دیگرى از واکنش ها بود که بدون ارتباط با رقابت قدرت هاىخارجى در کشور شکل گرفت و در عین حال یکى مهم ترین و گسترده ترین مقاومت هایى از این دست محسوب مى شود که جهت اعاده ى حاکمیت ملى صورت گرفته است