«مسئله گریزی» نظریه اجتماعی در ایران

جامعه ایران، از آن رو که هم جامعه ای در حال گذار است و هم دستخوش تغییرات پر شتاب، سرشار از مساله اجتماعی- به تعریف علمی آن- است. مساله اجتماعی می تواند منشاء و محرک پژوهش و نظریه اجتماعی باشد، ولی عوامل گوناگونی این فرایند را مختل می کنند. علوم اجتماعی در ایران به دلایل قابل فهمی از این ظرفیت و موقعیت دور مانده اند. این که موانع و دشواری های نظریه پردازی های مساله محور در چیست و اینکه گریز از واقعیت ها یا استغراق در آن ها و کل گرایی یا تقلیل گرایی در تبیین امر اجتماعی به چه سبب است و اینکه چگونه می توان موجبات ترغیب متفکران، محققان و نهادهای علمی و اجتماعی را در ورود نقادانه به مسائل اجتماعی فراهم کرد، موضوع این مقاله است. برای توصیف و تبیین عوامل و مولفه های تاثیرگذار در نظرورزی مساله محور، تنگناها و موانع آن بر پایه یک مطالعه تاریخی ده دسته از مهم ترین رویکردها و پژوهش های اجتماعی به صورت تاریخی بررسی شده اند و نهایتا پنج راهبرد برای گشودن فضای تفکر اجتماعی مساله محور پیشنهاد شده اند.

کلیدواژه ها:

نظریه اجتماعی ، پژوهش اجتماعی ، مساله اجتماعی ، مساله گریزی ، پارادایم