اثربخشی برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی بر بهزیستی روانشناختی، اضطراب سلامت و تصویر بدنی در زنان مبتلا به سرطان پستان

مقدمه: سرطان پستان یکی از بیماری های رایج در زنان است که سلامت جسمی و روانی آنها را تهدید می­کند. این مطالعه با هدف بررسی اثربخشی برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن­آگاهی بر بهزیستی روانشناختی، اضطراب سلامت و تصویر بدنی در زنان مبتلا به سرطان پستان ماستکتومی شده بود. روش کار: مطالعه حاضر نیمه تجربی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل انجام شد. جامعه آماری این پژوهش، شامل کلیه زنان مبتلا به سرطان پستان که تحت عمل جراحی ماستکومی قرار گرفته، بیمارستان­های نمازی و امیر شیراز در سال ۱۴۰۰ بودند. تعداد ۳۰ نفر زن مبتلا به سرطان پستان به شیوه در دسترس و تخصیص تصادفی ساده انتخاب و در گروه آزمایش وکنترل قرار گرفتند (هر گروه ۱۵ نفر). جمع آوری داده­ها با استفاده از فرم جمعیت شناختی و پرسشنامه بهزیستی روانشناختی، سیاهه­های اضطراب سلامت و تصویر بدنی انجام شد. پس از اجرای پیش­آزمون، گروه آزمایش تحت ۸ جلسه ۹۰ دقیقه­ای برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن­آگاهی قرار گرفتند. ابزارها توسط  گروه آزمایش و کنترل در ۳ مرحله مطالعه تکمیل گردید. تحلیل داده­ها در نرم افزار اس پی اس اس نسخه ۲۴  با سطح معناداری (۰/۰۵>p) انجام شد. یافته ها: میانگین نمرات بهزیستی روانشناختی، اضطراب سلامت و تصویر بدنی قبل از آموزش در گروه آزمایش و کنترل به ترتیب ۴/۹۸±۲۹/۶۷­ و ۶/۶۲±۲۹/۴۷­، ۵/۴۱±۵۶/۷۳ و ۵/۷۳±۵۶/۳۳­، ۴/۷۳±۵۷/۶۷­ و ۳/۹۶±۵۷/۴۰ بود. که بعد از مداخله بین گروه آموزش ذهن­آگاهی و کنترل تفاوت معنادار (۰/۰۰۱>p) بود.­ بیشترین اندازه اثر به ترتیب مربوط به تصویر بدنی (۰/۶۹)، اضطراب سلامت (۰/۶۱) و بهزیستی روانشناختی (۰/۵۸) بود. نتیجه گیری: برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن­آگاهی منجر به افزایش بهزیستی روانشناختی، کاهش اضطراب سلامت و  نگرانی از تصویر بدنی گردید. پیشنهاد می شود که از این برنامه جهت توانبخشی زنان مبتلا به سرطان پستان که تحت عمل جراحی ماستکتومی  قرار گرفته­اند  استفاده شود.

کلیدواژه ها:

Mindfulness-Based Stress Reduction ، Psychological Well-Being ، Health Anxiety ، Body Image ، Breast Neoplasma ، کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی ، بهزیستی روانشناختی ، اضطراب سلامت ، تصویر بدنی ، سرطان پستان