نشانه شناسی غزلی از عراقی

این مقاله ضمن معرفی روش نشانه شناسی به عنوان یکی از شیوه های جدید تحلیلی درمتون عرفانی، با مطالعه موردی غزلی از غزلیات فخرالدین عراقی شاعر سبک عراقی سدههفتم، به معرفی نشانه های عرفانی این غزل پرداخته است. پیش از آن مروری اجمالی برتعریف نشانه و نشانه شناسی و انواع آن صورت گرفته است. سپس دال و مدلول های به کارگرفته در غزل عراقی معرفی و تو صیف شده است. غزل بررسی شده براساس کاربرد بادبه شیوه های گوناگون است که برای بیان مفهوم عارفانه بهکار گرفته شده است. این کاربرددر ادبیات عرفانی قدمت دارد. در این پژوهش به نحوی از هنجارشکنی های شعری استفادهشده است. شاعر توانسته است به یاری تناقض و شکست ها، همچنین به کارگیری عنصرپویای باد در تمام پیکره اثر، دیدگاه عارفانه خود را بنمایاند. باد در دیدگاه عارفانه نشانیاز پوچی و فانی بودن عمر و زندگی دنیوی است که در عرفان اسلامی سابقه ای دیرینهدارد. مخاطب با دقت در جایگاه افعال و قسمت های مختلف جمله ضمن درک رمزگان هاو دالهای عاشقانه به مدلول های عارفانه دست یافته است. شاعر درشرایطی که دریافتشعر دشوار می نماید با بهره گیری از نشانه های عاشقانه و عارفانه به شعرش انعطافیبخشیده که درک و دریافت آن را برای مخاطب هموار و دلنشین ساخته است

کلیدواژه ها:

نشانه شناسی ، سوسور ، عراقی ، غزل عارفانه.