بررسی اختلاف نرخ لغزش برآورد شده برای گسلهای فعال توسط مشاهدات ژئودتیکی و دیرینه لرزه شناسی

در اغلب تحقیقات انجام شده بهمنظور تعیین نرخ لغزش گسلهای فعال مشاهده میشود که نرخ لغزش برآورد شده توسط مشاهدات ژپودتیکی کمتر از نرخ لغزش تعیین شده توسط مشاهدات دیرینه لرزه شناسی است. بررسی علت و حل این اختلاف موضوع اصلی تحقیق حاضر میباشد. بدین منظور از روش عددی المانهای مرزی برای افراز نرخ لغزش روی صفحه گسل استفاده گردید. شرط مرزی کرنش نیز با استفاده از مشاهدات GPS محاسبه شد. به عنوان مطالعه موردی گسل شمال تبریز مورد بررسی قرار گرفت. نخست با در نظر گرفتن یک نیمفضای کشسان همگن و همسان، اطلاعات هندسی گسل و پارامترهای رئولوژیکی منطقه از منابع مختلف انتخاب و ثابت فرض شد. شرایط مرزی کرنش با استفاده از مشاهدات دائم و دورهای GPS شمال غرب کشور محاسبه گردید. سپس گسل در راستای عمود برهم قفل شده و در راستای مماسی به صورت آزاد رها شد. با اعمال شرایط مرزی در حالتهای مختلف، نرخ سالیانه لغزش روی گسل افراز گردید. جهت افراز از روش المانهای مرزی استفاده گردید. مدل تحلیلی اکادا نیز به عنوان حل اساسی انتخاب شد. جهت انجام افراز نخست برای گسل از هندسه ساده استفاده شد و در ادامه به تدریج هندسه های پیچیده تر برای مدل مورد استفاده قرار گرفت. با انجام افراز با هندسه های ساده و پیچیده برای گسل مشاهده گردید که هرچقدر هندسه واقعیتری از گسل جهت افراز به مدل معرفی شود اختلاف نرخ لغزش افرازی با نرخ لغزش مشاهداتی توسط روشهای دیرینه لرزه شناسی کمتر و کمتر می-شود. نتایج حاصل نشانگر وابستگی نرخ لغزش توزیعی روی گسل به شرایط مرزی است. نرخ لغزش توزیعی روی کل صفحه گسل حالت تقریبا متقارنی دارد و در حوالی کلانشهر تبریز به بیشینه مقدار خود برابر ۵/۵ میلیمتر در سال میرسد. نزدیک بودن نرخ لغزش افراز شده به مقادیر دیرینه لرزه شناسی نشاندهنده نزدیکی نتایج حاصل از افراز به واقعیت با روش المانهای مرزی نسبت به دیگر روشهای تحلیلی و عددی میباشد.

کلیدواژه ها:

دیرینه لرزه شناسی ، مشاهدات ژئودتیکی ، افراز نرخ لغزش ، برهمکنش مکانیکی ، گسل شمال تبریز.