شناسایی و استخراج پهنه های سیل خیزحوضه آبخیز رودخانه خشک شیراز بر مبنای رویکرد تصمیم گیری چندمعیاره و GIS

دراین پژوهش جهت استخراج پهنه های سیل خیز در حوزه آبریز رودخانه خشک شیراز ، از روش تصمیم گیری چندمعیاره فازی و تلفیق آن با ArcGIS استفاده شد؛ ابتدا عوامل موثر در سیل خیزی مبتنی بر ۳ معیار و ۱۲زیرمعیارشامل : ۱) معیار توپوگرافی ، ۲) معیار هیدرواقلیمی ، ۳) معیار پوشش اراضی شناسایی شد؛ با استفاده از مدل تحلیل شبکه ANP و عملگرهای فازی در GIS، وزن هر زیرمعیار تعیین و برای هر یک نقشه تهیه گردید. برای رویهم گذاری از عملگرهای فازی AND، OR، SUM، Product، گامای ۹/۰، ۷/۰ و ۵/۰ استفاده شد. از رگرسیون حداقل مربعات در انتخاب بهترین عملگر فازی برای نشان دادن درجه سیل خیزی و برای خوشه بندی زیرحوضه ها از روش K-Mean استفاده شد. نتایج نشان داد که در بین زیرمعیارهای توپوگرافی ، شیب با وزن ۵۸۰/۰، در زیرمعیارهای هیدرواقلیمی ، دبی و رواناب حوضه با وزن ۶۴۳/۰ و در زیرمعیارهای پوشش اراضی ، نوع کاربری ها با وزن ۵۲۶/۰، بیشترین اهمیت را در سیل خیزی دارند. همچنین معیار پوشش اراضی با وزن ۵۷۴/۰ بیشترین اهمیت را در بین معیارهای اصلی دارد. نتایج رگرسیون OLS بیشترین همبستگی و بهترین نقشه را برای درجه سیل خیزی ارائه نمود. نتایج روش k-mean نشان داد که ۵۰۴ کیلومترمربع معادل ۸/۱۸ % حوضه دارای درجه سیل خیزی زیاد،(شیراز ودروازه قرآن )وحدود ۸۴۷ کیلومترمربع معادل ۷/۳۱ %حوضه با درجه متوسط (قلات و مهارلو) بیشترین مساحت سیل خیزی وحدود ۷/۲۲ و ۶/۲۶ % حوضه نیز دارای درجه سیل خیزی کم تا بسیار کم می باشد.

کلیدواژه ها:

تحلیل شبکه ، رگرسیون حداقل مربعات ، توابع فازی ، سیلاب ، شیراز.