بینامتنیت قرآنی در اشعار عبدالمطلب (شاعر معاصر عرب)

شعر معاصر عرب مزین به کاربرد انواع تناص از جمله تناص تاریخی و دینی است. این پدیده در شعر شاعران دوره ی معاصر به طور ملموسی دیده می شود. محمد بن عبدالمطلب یکی از شاعرانی است که پدیده ی تناص قرآنی در شعر او متبلور است. در این مقاله با روش تحلیلی مواردی از تاثیرپذیری عبدالمطلب از قرآن مورد بررسی قرار گرفته است. وی آیات شریفه را چه از لحاظ مضمون و چه از لحاظ معنا در شعر خود به کار برده است و از بعد لفظی این آیات را به خوبی و به جا استفاده کرده است و علت این تناسب در اشعار و به کار بردن آیات قرآنی دو امر است: یکی اینکه شاعر در ده سالگی قرآن را حفظ کرده است و دوم اینکه شاعر درس را در حوز ه ها ادامه داده و تا پایان با قرآن کریم مانوس بوده است. محمد بن عبدالمطلب از پدیده ی تناص هم در اشعار سیاسی و هم در اشعار دینی بهره برده است. وی در اشعار سیاسی به منظور مبارزه با غرب و بازیابی استقلال مصر و بیرون راندن مستکبران، از بینامتنیت استفاده کرده و در اشعار دینی به منظور نشان دادن فضایل پیامبر (ص) و حضرت علی (ع) از آن بهره برده است. عبدالمطلب از هر سه نوع تناص نفی جزئی یا تناص اجترار، نفی متوازی یا امتصاص و نفی کلی یا حوار استفاده کرده و میزان بهره گیری وی از نفی متوازی یا امتصاص نسبت به سایر انواع تناص بیشتر است.

کلیدواژه ها:

Quran ، Contemporary Arabic Poetry ، Intertextuality ، Parallel negation ، Abd al-Muttalib ، قرآن ، شعر معاصر عربی ، بینامتنی ، نفی متوازی ، عبدالمطلب