ارزیابی نگرش کشاورزان روستاهای شهرستان بهار به چالش کم‎آبی و ارائه راهبرد‎های سازگاری با آن

آب نقش محوری در توسعه پایدار هر سرزمین به ویژه نواحی روستایی دارد. چالش کم ­آبی یکی از بزرگ ترین چالش های قرن بیست و یکم است چراکه می تواند سرمنشا بسیاری از تغییر و تحولات اجتماعی و اکولوژیک جهان باشد. بخش کشاورزی به عنوان مهم­ترین بخش اقتصادی نواحی روستایی به طور مستقیم تحت تاثیر کمبود منابع آب قرار دارد. بنابراین، شناسایی نگرش و راهکارهای بومی کشاورزان در مواجهه با کم‎آبی می‎تواند نقش کلیدی در اتخاذ راهبرد مناسب و ارتقای ظرفیت سازگاری جوامع روستایی داشته باشد. هدف این پژوهش بررسی نگرش کشاورزان در روستاهای شهرستان بهار در استان همدان نسبت به چالش کم‎آبی و شناسایی راهبردها و راهکارهای بومی مناسب برای تعدیل و سازگاری با مسئله کم‎آبی در منطقه است. این پژوهش از نوع توصیفی - تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش، ۶۸ روستای شهرستان بهار با ۱۸۳۷۶ خانوار است که طبق فرمول کوکران تعداد نمونه لازم برای تکمیل پرسشنامه ۳۷۵ بهره‎بردار به دست آمد. داده‎های اصلی به شیوهء پیمایش میدانی با ابزار پرسشنامه گردآوری شد. روش نمونه‎گیری، تصادفی بوده و تعداد نمونه در هر روستا براساس روش انتساب متناسب با تعداد بهره‎برداران کشاورزی تعیین شد. تجزیه ‎وتحلیل داده‎ها با استفاده از تحلیل عاملی تاییدی در نرم افزار لیزرل انجام شد. یافته های پژوهش نشان می دهد نگرش روستاییان به چالش کم‎آبی به ترتیب، نگرش شناختی (بارعاملی ۰/۸۸۳)، نگرش رفتاری (بارعاملی ۰/۸۶۷) و نگرش احساسی (بارعاملی ۰/۵۱۷) بوده است. بنابراین، می توان نتیجه گرفت که نگرش روستاییان به چالش کم‎آبی نگرشی شناختی – رفتاری است. براین اساس، ۱۲ راهبرد سازگار با وضعیت منطقه، برای مدیریت بهینه منابع و بهره‎وری آب زراعی پیشنهاد شده است.     [۱]- Lizrel

کلیدواژه ها:

Rural Farmers ، Agricultural Water Resources ، Adaptation Strategies ، Bahar County ، بهره‎برداران روستایی ، منابع آب کشاورزی ، راهبرد‎های سازگاری ، شهرستان بهار