مطالعه اتنوبوتانی گونه های گیاهی مناطق گرمسیری استان لرستان

مطالعه حاضر به شناسایی گونه های دارویی گرمسیری استان لرستان و معرفی مصارف سنتی و تا حد امکان کاربرد آنها در طب مدرن می پردازد. این مطالعه نخستین بررسی تفصیلی اتنوبوتانیک انجام شده در مناطق گرمسیری استان به شمار می رود. این تحقیق به روش مصاحبه حضوری و مشاهدات شخصی با هدف جمع آوری اطلاعات مربوط به نامهای محلی و کاربردهای دارویی سنتی گیاهان انجام شد. فهرستی از گیاهان دارویی مناطق مورد مطالعه تهیه و جمع آوری صورت گرفت . نمونه ها، طبق روشهای استاندارد هرباریومی ، شناسنامه دار و شناسایی شدند. در نهایت ؛ فهرست گونه های دارویی مورد استفاده در طب سنتی مناطق گرمسیری لرستان و مصارف سنتی آنها، همراه با کاربردهای این گونه ها در طب مدرن با استفاده از منابع معتبر علمی ، در جدولی ارائه شده است . درمجموع، ۱۵۰ گونه دارویی متعلق به ۱۱۸ جنس و ۴۶ خانواده گیاهی شناسایی شد که توسط افراد محلی برای اهداف دارویی مختلف در جنوب استان مورد استفاده قرار می گیرند. خانوادههای Asteraceae (۱۹ گونه )، Apiaceae (۱۸ گونه )، Lamiaceae (۱۳ گونه ) و Brassicaeae (۱۱ گونه )، دارای بیشترین تعداد گونه دارویی بودند. گونه های متعلق به این ۴ خانواده، ۴۱ درصد کل گونه های دارویی جنوب استان را در بر داشتند. با هدف تعیین اهمیت گونه های دارویی و نشان دادن همگنی اطلاعات، ازدو روش کمی : ارزش استفاده (Use Value= UV) و ضریب اجماع مطلعین (Informant Consensus Factor=ICF)، استفاده شد. طبق نتایج ، برگ ( ۱۸/۲۳ درصد)، دانه (۷/۱۹ درصد) و ریشه (۱/۱۲ درصد)، پرکاربردترین بخش های گونه های دارویی و خوراکی و دمکرده، روشهای اصلی درمان اولیه طب سنتی در مناطق گرمسیری استان لرستان هستند. بیشترین کاربرد درمانی گونه های دارویی در طب سنتی مناطق مورد مطالعه ، به درمان اختلالات دستگاه گوارش اختصاص داشت . انجام مطالعات اتنوبوتانیک با هدف ثبت و حفظ گنجینه طب سنتی مناطق مختلف به عنوان یک فرهنگ و توجه به مزایای اقتصادی آن، ضروری به نظر می رسد؛ تا این دانش ارزشمند با گذشت زمان به فراموشی سپرده نشود.

کلیدواژه ها:

گیاهان دارویی ، طب سنتی ، جنوب لرستان