مطالعات اتنو فارماکولوژی در ایران: فرصت ها و چالش ها

در سالهای اخیر مطالعات اتنوفارماکولوژی در ایران رشد چشمگیری داشته است . طبق گزارشات ایران رتبه پنجم را در ارایه مقالات اتنوفارماکولوژی به خود اختصاص داده است . این مطالعات کمک می کند تا گیاهان دارویی پرکاربرد در میان اقوام ایرانی و در مناطق جفرافیایی مستعد رشد گیاهان دارویی شناخته شوند و نتایج این تحقیقات برای مطالعات بیولوژیک و بررسی -های ساختاری مواد موثره فعال زیستی کاندیدهای مناسبی باشند. به رغم افزایش این مطالعات برخی الزامات روش شناختی و مفهومی برای یک مطالعه میدانی اتنوفارماکولوژی ضروری به نظر می رسد تا فرصت های رشد بیشتری در این حوزه فراهم آید. هدف این مطالعه اشاره به شاخص ها و اصولی است که استانداردهای اساسی لازم در هنگام برنامه ریزی و انجام مطالعات میدانی در حوزه اتنوفارماکولوژی را فراهم می آورد و با افزایش کیفیت و هدفمند کردن این تحقیقات، شانس آنها را در چاپ و گزارش در مجلات علمی معتبر افزایش می دهد. مطالعه حاضر، تحقیقی کتابخانه ای است که با روش مروری و تحلیلی انجام شده است . در این مطالعه از مقالات و گزارشهای استاندارد و پایه ای در حوزه مطالعات اتنوفارماکولوژی جهان استفاده شده است . تحقیقات باید اخلاقی و قانونی باشد و از قوانین محلی و ملی پیروی کند. فرضیه های تحقیق برای چرایی و چگونگی انتخاب گیاهان دارویی توسط مردم منطقه مشخص گردد. دادههای اولیه میدانی اتنوفارماکولوژی باید به روشی شفاف و قابل درک ارائه گردند. از جمله این استانداردها می توان به مواردی از قبیل اینکه سوالات پرسشنامه تحقیق مرتبط و مختصر بیان شوند، تمام اطلاعات جغرافیایی ، اکولوژیکی و فرهنگی موجود در منطقه مورد مطالعه از تمام جوانب بررسی شود. روشهای مناسب برای پاسخگویی به سوالات تحقیق به کار گرفته شود. بیماریهای اپیدمیولوژیک منطقه مشخص گردد، مستندات مناسبی از گیاه مورد استفاده نظیر نمونه های هرباریومی مشخص و واضح ارائه گردد و تجزیه و تحلیل کمی دادههای جمع آوری شده با تکیه بر ایندکس های معتبر فراهم آید. بطور کلی مطالعات اتنوفارماکولوژی در طب سنتی ایران با رعایت استانداردها و برنامه ریزیهای منسجم و کاربرد تکنیک های کمی و تجزیه و تحلیل آماری می توانند نامزدهای مطلوب دارویی را بیابند و همچنین دانش گرانبهای طب ایرانی و بومی را حفظ کنند.

کلیدواژه ها:

اتنوفارماکولوژی ، اتنوبوتانی ، دانش بومی ، گیاهان دارویی