مروری بر برخی از عوامل موثر بر تغییرات کمی و کیفی و اثرات درمانی اسانس مریم گلی (Salvia officinalis L.)

اصلی ترین اجزای اسانس مریم گلی (Salvia officinalis L.)، آلفا/بتا-توجون، ۱،۸-سینئول، کامفور، آلفا/بتا پینن ، کامفن و غیره هستند. تغییر در اجزای تشکیل دهنده اسانس می تواند بر خواص دارویی و درمانی اسانس مریم گلی تاثیرگذار باشد. لذا بررسی عواملی که بر کمیت و همچنین کیفیت اسانس این گیاه اثر می گذارند برای بهره برداران از این گیاه حائز اهمیت است . بطور کلی تنش خشکی سبب افزایش مقدار اسانس در برگهای مریم گلی می شود که هم زمان می تواند به علت کاهش تولید بیوماس یا افزایش بیان ژن آنزیم های دخیل در مسیر سنتز اجزای اسانس یا هر دو باشد. هم چنین اجزای اسانس مریم گلی قویا تحت تاثیر غلظت و نوع نمک ایجاد کننده تنش شوری قرار می گیرند بطوریکه تیمارهای مختلف شوری و در غلظت های مختلف ممکن است اثرات افزایشی یا کاهشی بر درصد تشکیل دهنده هر یک از اجزای اسانس داشته باشند و یا بی تاثیر باشند. بطورکلی با روند رشد گیاه اجزای اسانس نیز دچار تغییر می شوند بطوری که از مرحله رویشی تا گلدهی کامل ، درصد مونوترپن های اکسیژندار و درصد سزکوئی ترپن های اکسیژن دار در اسانس کاهش یافته و درصد سزکوئی ترپن ها افزایش می یابد و درصد مونوترپن ها نیز تغییر قابل توجهی نمی کند. همچنین ویژگی های کمی و کیفی اسانس مریم گلی در ساعات شبانه روز نیز تغییر می کند بطوریکه برای حصول به بیشترین عملکرد اسانس ، بهترین زمان برداشت بین ساعت ۴ تا ۶ عصر بوده و ساعت ۴ تا ۶ صبح کمترین میزان اسانس در گیاه وجود دارد.

کلیدواژه ها:

اجزای اسانس ، بیوماس ، تنش خشکی ، تنش شوری ، مونوترپن .