گامی به سوی مدیریت پایدار بوم نظام های مرتعی: ۱- ارائه چارچوب واکاوی و مدل مفهومی مشارکت بهره برداران مرتعی

بهره برداری اصولی در سیستم­های پیچیده اجتماعی_بوم شناختی مرتعی و توسعه الگوهای مشارکت مردمی به عنوان زیربنایی برای مدیریت پایدار بوم نظام های مرتعی به رسمیت شناخته شده اند که هم افزایی اجتماعهای بهره­بردار محلی را برای حفاظت از این منابع به دنبال دارد. برای درک بهتر سیستم های پیچیده اجتماعی-بوم شناختی و مقابله با چالش های پیچیده جهانی و دستیابی به مدیریت پایدار مرتع ها، ضرورت دارد که چارچوب های کاربردی و عملیاتی مدیریت مشارکتی توسعه داده و سنجش شوند. با توجه به کمبود اطلاعات و شکاف دانش، این پژوهش به دنبال ارایه چارچوبی نوین و جامع در زمینه مدیریت مشارکتی بهره برداران مرتعی می باشد. در راستای دستیابی به این هدف، ابتدا منابع مرتبط با مشارکت مردمی مرور و به دنبال آن چارچوبی نوین برای واکاوی مشارکت بهره­برداران مرتعی ارایه شد. سپس، با نمونه­برداری غیراحتمالی هدفمند ۳۰ نفر از خبرگان محلی انتخاب و با انجام مصاحبه، داده­ها و اطلاعات مرتبط با معیارهای چارچوب، از جمله آموزش، مشارکت، تسهیلگری، سرمایه­ها، استخراج شدند. درادامه، ضمن سنجش چارچوب مفهومی ارایه شده در مرتع قلنگان شهرکرد، مدل مفهومی آن ترسیم گردید. یافته­های سنجش هر محور چارچوب و مدل نهایی، در بررسی های جداگانه قابل ارایه، ارزیابی شده اند. این پژوهش پیشنهاد می­کند برای مدیریت پایدار بوم­نظام­های مرتعی و درک بهتر مشارکت بهره برداران، به چارچوب­های مفهومی جدیدی نیاز است تا ضمن درنظر گرفتن وضع موجود، سنجه­های موثر بر مشارکت بهره برداران را مورد توجه قراردهد.

کلیدواژه ها:

چارچوب واکاوی و مدل مفهومی ، شهرکرد ، مرتع قلنگان ، مشارکت بهره برداران مرتعی