اثر تراکم کاشت و مدیریت آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد برنج در منطقه کوشال لاهیجان، استان گیلان

به منظور بررسی اثرات متقابل مدیریت­های مختلف آبیاری و تراکم­های مختلف، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک­ کامل تصادفی با سه تکرار بر روی برنج رقم طارم هاشمی طی فصل­های زراعی ۱۳۹۳ و ۱۳۹۴ در منطقه کوشال لاهیجان واقع در شمال ایران انجام شد. تیمارهای آبیاری در پنج سطح غرقابI۱=، اشباعI۲=، آبیاری با دور ۸ روز تا گلدهیI۳=، آبیاری با دور ۸ روز بعد از گلدهیI۴=، آبیاری با دور ۸ روز در کل دوره رشدI۵= و تراکم در سه سطح ۱۵×۱۵D۱=،۲۰×۲۰D۲=  و۲۵×۲۵D۳= سانتی متر بودند. ارزیابی مقادیر تخمینی و اندازه­گیری شده عملکرد دانه با استفاده از پارامترهای ضریب تبیین، آزمون t، ریشه میانگین مربعات خطا و ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده، انجام گرفت. نتایج تجزیه مرکب داده­ها نشان داد که تاثیر تیمارهای آبیاری و تراکم بوته بر صفات مورد مطالعه معنی­دار بود. اعمال تیمار آبیاری با دور ۸ روز تا گلدهی با تنها ۸۸/۴ درصد کاهش در عملکرد توانست بالاترین میزان کارائی را به خود اختصاص دهد؛ ضمن اینکه ۶/۱۳ درصد در مصرف آب صرفه جوئی کرد. بین میزان عملکرد و صفات تعداد کل خوشه، تعداد پنجه همبستگی مثبت ولی با صفت تعداد دانه پر در خوشه همبستگی منفی وجود داشت. بر اساس نتایج به نظر می رسد با استفاده از صفات وزن هزار دانه، تعداد کل خوشه و تعداد دانه پر در خوشه می توان معادله عملکرد برنج را تحت شرایط تنش خشکی در تراکم­های مختلف پیش بینی نمود. معادله درجه دوم از یک سو با کمترین میزان ریشه میانگین مربعات خطا و پایین­ترین میزان ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده و از سوی دیگر با بیشترین همبستگی بهترین شبیه­سازی را در واسنجی نشان داد. مقدار خطا در مرحله اعتبارسنجی کاهش یافته لذا تابع تولید مذکور قابل توصیه می­باشد.

کلیدواژه ها:

اثرات متقابل ، تابع تولید ، شالیزار ، شمال ایران ، واسنجی