افزایش دقت تحلیل های زمین آماری با کاربرد روش های برون یابی و همگن بندی در بارش روزانه ی حوضه کارون

در این مقاله با ارزیابی روش های مختلف زمین آماری در سه سناریوی مختلف به ارزیابی تاثیر تکنیک های همگن بندی مناطق و برون یابی بارندگی در افزایش دقت این روش ها در تحلیل داده های بارش در مقیاس روزانه و در حوضه ی آبریز کارون پرداخته شده است.. در سناریوی اول، تنها روش های زمین آماری شامل میانگین متحرک وزنی، کریجینگ، کوکریجینگ و TPSS و در سناریوی دوم محدوده ی پژوهش براساس روش خوشه بندی به نواحی همگن تقسیم و دقت روش های منتخب در هر یک از آنها ارزیابی شد. در سناریوی سوم با لحاظ ایستگاه های فرضی در ارتفاعات فاقد دادهای مشاهده ای تاثیر برون یابی در افزایش دقت روش های زمین آماری بررسی شد. تحلیل واریوگرام های مربوطه وجود ناهمسانگردی را به اثبات رساند، ضمن اینکه واریوگرام همه­جانبه، این ناهمسانگردی را مرتفع نمود. در سناریوی اول، مقادیر میانگین خطای مطلق و خطای انحراف، به ترتیب در محدوده های ۳۶-۷/۱۴ میلی متر و ۵/۴-۵/۱- میلی متر به دست آمد. در این سناریو روش کوکریجینگ، به دلیل تاثیر مثبت لحاظ متغیر کمکی در افزایش شعاع تاثیر، کم ترین خطای تخمین را نشان داد. اما درون یابی بارش روزانه پس از همگن بندی تاثیر مثبتی در کاهش خطای تخمین نداشت. اگرچه روش های میانگین متحرک وزنی با توان های ۳ تا ۵ و TPSS با توان های ۳ تا ۵ استثناء بودند. ضمنا تخمین بارش در ارتفاعات فاقد ایستگاه های باران سنجی دقت روش های زمین آماری را تا ۱۶ درصد افزایش و خطای تخمین را تا ۱۰% درصد کاهش داد. تحت این سناریو حد آستانه ی حداکثر واریانس خطا با ۴۵% کاهش از ۸/۷ به ۸/۴ میلی متر رسید. براساس نتایج، ترکیب تکنیک برون یابی با روش کوکریجینگ با لحاظ ارتفاع به عنوان متغیر کمکی، بهترین تخمین را در برآورد توزیع مکانی بارش روزانه به همراه دارد.

کلیدواژه ها:

بارش روزانه ، حوضه ی کارون ، کریجینگ و کوکریجینگ ، ناهمسانگردی هندسی ، نیم تغییرنما