اثرات آبیاری موضعی نواری بر بهره وری فیزیکی و اقتصادی آب در اراضی شالی زاری شهرستان ساری

افزایش جمعیت، تغییرات اقلیم و مدیریت نادرست باعث بروز بحران کم آبی در جهان و به­خصوص ایران شده است. از این رو لازم است تغییر نگرش در مدیریت آبیاری از تاکید بر تولید در واحد سطح به بهینه سازی عملکرد در واحد آب مصرفی تغییر نماید. این پژوهش با هدف بررسی و ارزیابی اثر آبیاری موضعی نواری (تیپ) بر بهره وری فیزیکی آب (CPD) و سودمندی اقتصادی آب (NBPD) در اراضی شالیزاری و محصول برنج انجام شد. آزمایش به صورت طرح کرت­های خرد شده در سه تکرار در سال زراعی ۹۹-۱۳۹۸ به اجرا در آمد. در این آزمایش، عامل اصلی روش آبیاری در چهار سطح آبیاری غرقابی (FI) و سه سطح کم­آبیاری شامل ۲۵، ۵۰ و ۱۰۰ سانتی متر فاصله لوله­های فرعی (TP۲۵، TP۵۰، TP۱۰۰) و عامل فرعی در دو سطح ارقام امیر و فجر انتخاب شد. یافته­ها نشان می­دهد تیمار آبیاری TP۲۵ باعث شد تا بیش ترین مقادیر شاخص­های CPD آب مصرفی، CPD آب آبیاری و NBPD در ارقام مورد بررسی اتفاق افتد. بالاترین مقدار CPD آب مصرفی به­ترتیب در ارقام امیر و فجر ۶۶/۰ و ۹۴/۰ کیلوگرم بر مترمکعب، بالاترین CPD آب آبیاری به­ترتیب در ارقام امیر و فجر ۷۴/۰ و ۰۷/۱کیلوگرم بر مترمکعب حاصل شد. همچنین بیشترین NBPD در رقم امیر و فجر به ترتیب ۳۲۱۰۷ و ۴۰۸۵۲ ریال بر مترمکعب بود. با اعمال تیمار آبیاری TP۲۵، افزایش ۳۶ و ۶۳ درصدی NBPD بترتیب در ارقام امیر و فجر حاصل شد. همچنین به طور متوسط سالانه حدود ۴۵۰۰ متر مکعب در هکتار آب کمتری مصرف خواهد شد. بنابراین تیمار آبیاری ضمن افزایش بهره وری فیزیکی آب مصرفی و آبیاری، موجب افزایش سودمندی اقتصادی در هر دو رقم خواهد شد.

کلیدواژه ها:

سودمندی اقتصادی ، برنج ، کم آبیاری ، عملکرد شلتوک