ارائه تبیینی بدیل از انسان، ارزش و پول براساس رویکردی جامعه‎شناسانه به انسان اقتصادی

اگرچه چارچوب والراسی به‎عنوان مبنای نظریه خرد اقتصاد نئوکلاسیک در تبیین زیربنای «ارزش اقتصادی»، ترجیحات کنشگران اقتصادی (با ماهیت مقوله‎های ذهنی) را وارد محاسبات خود می‎کند، اما چون این ترجیحات را ثابت، رتبه‎بندی‎شده و غیرمرتبط با کنش سایر انسان‎ها در نظر می‎گیرد؛ درنهایت مقادیری از ارزش را به کالاهای مختلف نسبت می‎دهد که این مقادیر را می‎توان ارزش انضمامی و ذاتی کالاها دانست. در این نگاه، پول موجودیتی ثانویه و صرفا شمارنده ارزش ذاتی کالاها برداشت شده که به‎عنوان یک «واسطه خنثی» مبادله کالاهای واجد ارزش‎های ذاتی را تسهیل می‎کند؛ در مقابل در این پژوهش در راستای ارائه تبیینی بدیل از ارزش و پول، رویکردی جامعه‎شناسانه مورد استناد قرار می گیرد. سوال مشخص پژوهش حاضر آن است که آیا هر کالا واجد یک ارزش ذاتی و بنیادین یکتا است؟ در راستای پاسخ به این پرسش و با استفاده از روش کتابخانه‎ای و اسنادی، فهمی جامعه‎شناسانه از انسان اقتصادی ارائه می شود؛ به‎گونه‎ای که چنانچه کنش انسان در بستر جامعه تحلیل شود، نتایجی با ماهیتی متفاوت به دست خواهد آمد. نتیجه پژوهش آن است که ارزش، واقعیت عینی مجزا از مبادله و ویژگی ذاتی کالا به شمار نمی رود بلکه ارزش، انگاره‎ای ذهنی و برخاسته از کنش و قضاوت جمعی است و تنها پول است که می‎تواند ارزش‎گذاری کالاها را تجسم ملموس دهد و از راه ارجاع به مجموعه قیمت‎ها، مبادلات بازاری را میسر کند. ویژگی منحصربه‎فرد پول آن است که به مفهوم ارزش اقتصادی، تجسم فیزیکی می‎دهد و به دنبال آن، بازارها متولد می‎شوند. دلالت اصلی پژوهش آن است که برخلاف چارچوب نظری نئوکلاسیک، این‎گونه نیست که هر کالا واجد یک ارزش ذاتی و بنیادین یکتا باشد. طبقه‎بندیJEL: B۴۱، B۵۲، D۰۱، Z۱۳

کلیدواژه ها:

اقتصاد نئوکلاسیک ، فهم جامعه‎شناسانه از انسان اقتصادی ، کنشگر اقتصادی ، ارزش ، قیمت ، پول