بررسی مولفه های درون گرایی خانه های تاریخی در معماری اسلامی ایران (نمونه موردی: خانه طباطبایی کاشان)

در فرهنگ و سنت مردم ایران، از دیرباز میل به مستوری و پوشیده بودن وجود داشته و یکی از باورهای آنها مسئله محرمیت و حرمت زندگی شخصی بوده که این امر به گونه ای معماری ایران را درون گرا ساخته است. درون گرایی یکی از ارزش های شاخص خانه های ایرانی است که عنصر بنیادی در پیدایش خانه می باشد و از اهمیت خاصی در فضای معماری برخوردار بوده است. درون گرایی مفهومی است که به صورت یک اصل در معماری ایران وجود داشته و با حضوری آشکار، به صورت های متنوع، قابل درک و مشاهده می باشد. اصولا در ساماندهی اندام های گوناگون ساختمان به ویژه خانه های سنتی، باورهای مردم، بسیار تاثیر گذار بوده است. در فرهنگ این نوع معماری، ارزش واقعی به جوهر و هسته باطنی آن داده شده است و پوسته ظاهری، صرفا پوششی مجازی است که از حقیقتی محافظت می کند و غنای درونی و سربسته آن تعیین کننده جوهر و هستی راستین بنا است و قابل قیاس با وجوهات و فضای بیرونی نیست. مسئله ی درونگرایی به زیبایی در معماری سنتی ایران کالبد یافته و آثار و نتایج عمیقی در سازماندهی فضایی و نحوه قرارگیری عملکردهای گوناگون داشته است؛ چنانکه ویژگی درونگرا بودن در آثار و ابنیه هایی مانند خانه، مسجد، مدرسه، کاروانسرا، حمام و... ریشه های عمیق در مبانی و اصول اجتماعی- فلسفی این سرزمین دارد. در مقاله حاضر که به شیوه توصیفی - تحلیلی به بیان مطلب پرداخته شده است می کوشد که اصل درونگرایی را به عنوان یکی از اصول اساسی سبک زندگی ایرانی- اسلامی معرفی نماید. مبانی نظری و عملی ارائه شده در این پژوهش به طور موردی در خانه تاریخی طباطبایی ها واقع در کاشان به نمایش گذاشته شده است.

کلیدواژه ها:

درونگرایی ، خانه های تاریخی ، معماری ایرانی- اسلامی ، معماری درونگرا ، خانه طباطبایی ها