بازشناسی عملکرد ایوان در ساختار فضایی خانه های سنتی کاشان (خانه عامری ها و خانه عباسی هادر دوران قاجار)

ایوان یک عنصر اصیل در معماری ایرانی است و به دلیل خاصیت برونگراییای که در کالبد خود با محیط بیرون و پیرامون ایجاد کرده از شاخصه های معماری مسکونی می باشد. در این مقاله منظور از ایوان یک فضای نیمه باز و عمدتا مسقف که مقابل فضاهای زیستی قرار دارد و رابط بین فضای باز حیاط و فضای بسته داخل می باشد. هدف از این مقاله بازشناسی عملکرد ایوان در ساختار فضایی خانه های سنتی ایرانی دوران قاجار (نمونه موردی، خانه عمری ها و عباسی ها) می باشد. روش تحقیق از نظر هدف کاربردی از نظر روش به صورت ترکیبی (توصیفی_ تحلیلی) با تکنیک تحلیل محتوای متن می باشد، داده های این تحقیق غالبا ماهیت کیفی دارند. یافته های این تحقیق حاکی از آن است که معیار های عملکردی ایوان در خانه سنتی شامل: تعامل انسان با طبیعت، حس مکان، سلسله مراتب، سیالیت فضایی، فضای چند منظوره و پایداری می باشد. با توجه به تحلیل نمونه های موردی تحقیق حاضر، می توان چنین نتیجه گرفت که این خانه ها، دارای معیارهای ذکر شده می باشند و کیفیت فضایی و زندگی لازم را به عنوان دو نمونه مسکونی موفق در معماری سنتی ایران دارند. در نتیجه می توان گفت اهمیت این موضوع از آنجاست که مهمترین معضل معماری امروز یعنی عدم توجه به معانی و اصول معماری سنتی و بویژه ایوان و عدم به کارگیری آنها در طراحی و اجرای بناهای مسکونی معاصر می باشد که می توان با خلق راهکارهایی برگرفته از معماری سنتی به این مهم دست یافت.

کلیدواژه ها:

معماری ایرانی ، ساختار فضایی ، خانه سنتی ، ایوان ، قاجار