شناخت و فهم پدیده خستگی شناختی مدیران؛ تحلیل عوامل اثرگذار و پیامدها با روش نقشه شناختی فازی (نمونه پژوهش: شرکت های دانش بنیان استان لرستان)

امروزه عوامل بسیاری بر روی کاهش عملکرد، کارایی و اثربخشی مدیران در سازمان­های دانش بنیان تاثیر گذارند که یکی از این عوامل خستگی شناختی مدیران است. خستگی شناختی مدیران به این موضوع اشاره دارد که ذهن مدیر به خاطر درگیری با مسائل غیرکارکردی، فرعی و غیرقابل اعتنا، توانش خود را به­سبب کاهش ظرفیت فکری و توانش عقلانی از دست داده و در انجام وظایف اصلی خود همانند تصمیم­گیری و برنامه­ریزی به گونه ای ضعیف عمل می­نماید. لذا پژوهش حاضر باهدف شناخت و فهم پدیده خستگی شناختی مدیران سازمان­های دانش­بنیان و تحلیل عوامل اثرگذار و پیامدها با روش شناختی فازی انجام پذیرفت. این پژوهش از لحاظ روش آمیخته و بر مبنای پژوهش کیفی و کمی است که از نظر فلسفه در زمره پژوهش­های قیاسی استقرایی می­گنجد. لذا پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی از حیث گردآوری اطلاعات در زمره پژوهش های اکتشافی است. جامعه آماری پژوهش خبرگان و صاحب­نظران در سازمان­های دانش بنیان هستند که با روش نمونه­گیری هدفمند و بر اساس اصل کفایت­نظری انتخاب شده­اند. ابزار گردآوری اطلاعات در بخش کیفی مصاحبه و در بخش کمی پرسشنامه است که روایی و پایایی آن­ها به ترتیب با استفاده از روایی محتوایی و روایی نظری و روش پایایی­سنجی درون کدگذار و برون کدگذار برای مصاحبه و روایی محتوایی و پایایی بازآزمون برای پرسشنامه تائید شده است. داده­های کیفی با نرم افزار " اطلس تی" و روش تحلیل محتوا و کدگذاری و داده­های کمی با روش نقشه شناختی فازی تحلیل گردید. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که قرارگیری در شرایط غیرقابل کنترل و استرس­زا، فرسودگی شغلی و هیجانی مدیران و اختلال در توانایی­های شناختی به دلیل داشتن بیشترین درجه مرکزیت، مهم ترین عوامل پیشایندی خستگی شناختی مدیران سازمان­های دانش­بنیان هستند. همچنین پدیدآیی حالت انجماد فکری، کاهش انعطاف­پذیری شناختی مدیران و تضعیف توانش تحلیل مدیران به عنوان مهم ترین عوامل پسایندی خستگی شناختی مدیران سازمان­های دانش­بنیان شناسایی شدند.

کلیدواژه ها:

خستگی شناختی ، مدیران ، سازمان های دانش بنیان ، نقشه شناخت فازی