تحلیل تطبیقی گفت وگوی انتقادی با قدرت در باب پادشاه و فنزه در ترجمه ها و بازنویسی کلیله ودمنه (داستان های بیدپای، کلیله ودمنه بهرام شاهی، انوار سهیلی)

کلیله ­ودمنه یکی از متون مهم به­جامانده از دوران کهن فرهنگ و اندیشه­ ایران است که همواره مورد توجه بوده و ترجمه­ها و بازنویسی­های گوناگونی از آن شده است. جدا از تفاوت­های زبانی و شکلی، به لحاظ مفهومی و نوع بیان مطالب و مفاهیم نیز تفاوت­هایی در این آثار وجود دارد. هدف پژوهش حاضر، واکاوی مفهوم گفت­وگوی انتقادی با قدرت در باب «پادشاه و فنزه» در ترجمه­های «محمدعبدالله بخاری»، «نصرالله منشی» و بازنویسی «واعظ کاشفی» بوده و درصدد بررسی چگونگی و چرایی تفاوت در این مقوله با توجه به درون­مایه­ی­ باب در سه اثر یادشده است. روش­ تحقیق، توصیفی تحلیلی، همراه با تحلیل متن و خوانش تنگاتنگ، در چارچوب نظریه­های جامعه­شناسی معرفت است. نتایج نشان داد که شرایط و مقتضیات تاریخی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی مترجمان، بر نوع و نحوه­ی­ گفت­وگو با قدرت سیاسی تاثیرگذار بوده ­است؛ به طوری ­که می­توان تغییراتی را از صراحت در بیان انتقادی به پادشاه در داستان­های بیدپای، اطناب کلام، پوشیده­گویی و در لفافه سخن گفتن، در کلیله ­ودمنه­ی منشی و بیش­ترین پوشیده­گویی در بیان مضامین انتقادی و افزودن پیرایه­ها برای کند کردن نقد قدرت سیاسی در انوار سهیلی، اشاره کرد.

کلیدواژه ها:

کلیله و دمنه ، قدرت ، گفتگوی انتقادی ، داستان های بیدپای ، انوار سهیلی ، بهرام شاهی ، پادشاه و فنزه