دیرینهشناسی برساخت زنانگی در ایران از عصر مشروطه تا پایان پهلوی اول
محل انتشار: مجله جامعه شناسی ایران، دوره: 20، شماره: 4
سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 107
فایل این مقاله در 30 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JSI-20-4_004
تاریخ نمایه سازی: 31 اردیبهشت 1402
چکیده مقاله:
تحقیق حاضر درصدد است تا با رویکردی پساساختارگرایانه و نیز، روش دیرینه شناسی فوکویی، نقطه پیدایی مسئله هویت زن در ایران و نیز، اصلیترین گفتمانهایی را که در برساخت زنانگی در ایران ایفای نقش کردهاند، بازشناسد. براساس یافتههای پژوهش حاضر، میتوان بازه تاریخی جنبش مشروطه تا پایان پهلوی اول را که از آن با عنوان فرآیند مدرنیته در ایران یاد میشود، نقطه پیدایی مسئله زنانگی و هویت زن در ایران بهشمار آورد. ضمن آنکه سه گفتمان اصلی قدرت (حاکمیت سیاسی) با بهرهگیری از ابزار قانون و قوه قهریه، گفتمان دینی (عمدتا روحانیت تشیع) از طریق تفسیر آیات و احادیث و باب اجتهاد و نیز، گفتمان روشنفکری با استفاده از ادبیات و رمان، نگارش کتب و چاپ نشریات، مهمترین گفتمانهای تاثیرگذار در برساخت زنانگی در ایندوره بهشمار میروند. باوجوداین، هرسه گفتمان مزبور با غیریتسازی از گفتمان رقیب و تعریف مفاهیم خود در مرزبندی با دیگری و برجستهسازی تنها یکی از مولفههای هویتساز، تعریفی ایستا از زنانگی و هویت زن در ایران ارائه کرده و تلاش داشتهاند تا فردیت و رویتناپذیری سوژههای منفرد زنان را در ایران سرکوب کنند. این در حالی است که نمایندگان گفتمان مقاومت زنانه بدون توجه به الزامات گفتمانی، با روایتهای زنانه و نیز، ترکیب و گزینش مولفههای هویتی هریک از این گفتمانها؛ یعنی ناسیونالیسم ایرانی، مذهب تشیع و مفاهیم مدرن همچون آزادی، برابری و پیشرفت، از یک سو بر آن بودهاند تا صدای حذفشده ی آنها شنیده شود و از سوی دیگر، با بهچالشطلبیدن سلطه این گفتمانها موجبات تضعیف آنها را فراهم آورده و سوژگی خود را به نمایش گذاردهاند.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
محمد سعید ذکایی
عضو هیات علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی
مریم امن پور
دانشجوی دکترای دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی
اندیشه اکبری
دانش آموخته دکتری جامعه شناسی دانشگاه کاشان
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :