مقایسه تکامل خاک در دو ردیف پستی و بلندی با مواد مادری متفاوت در بخشی از حوضه آبخیر سد کارون ۳، شرق استان خوزستان

ماده مادری و پستی و بلندی از عوامل تشکیل­دهنده خاک بوده که با تاثیر بر پارامترهای مختلف، تکامل خاک را تحت تاثیر قرار می­دهند. این مطالعه با هدف مقایسه اثر مواد مادری مارنی و آهکی در موقعیت­های مختلف شیب شامل قله­شیب، شیب پشتی، پای شیب و پنجه­شیب بر برخی شاخص­های تکاملی خاک در بخشی از حوضه آبخیز سد کارون ۳ انجام شد. بر این اساس، از لایه­های مختلف چهار خاکرخ مختلف در هر یک از دو ردیف پستی و بلندی حفر شد و بر اساس نوع افق­های ژنتیکی از آن­ها نمونه­برداری و ویژگی­های Fed، Feo، Fep و پذیرفتاری مغناطیسی آن­ها در دو فرکانس ۴۶/۰ و ۶/۴ کیلوهرتز اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد که مقادیر آهن پدوژنیک (Fed) برای هر دو مواد مادری در همه موقعیت­های شیب در افق­های زیرسطحی بیشتر از افق­های سطحی بود. همچنین نتایج نشان داد که با افزایش عمق خاک،  شاخص Fed-Feo افزایش یافته و در افق­های تکامل یافته مثل Btk بیشتر از سایر افق­ها است. به علاوه، نسبت Feo/Fed در تمامی موقعیت­های شیب با عمق روند کاهشی نشان داد. همچنین نتایج نشان داد که کم­ترین مقدار χLF در هر دو  نوع مواد مادری مربوط به افق C در تمامی موقعیت­های شیب از قله تا پای شیب است. مقدار χLF با بخش رس خاک­ها رابطه مثبت و معنی­داری را نشان داد، ولی بین این شاخص و کربنات کلسیم خاک­ها ارتباط معنی­داری دیده نشد. بیشتر بودن مقدار شاخص χfd در مواد مادری مارنی (در تمامی موقعیت­های شیب) نسبت به مواد مادری آهکی حاکی از هوادیدگی بیشتر این خاک­ها نسبت به خاک­های متناظر آن­ها در مواد مادری آهکی است.

کلیدواژه ها:

موقعیت شیب ، آهن پدوژنیک ، پذیرفتاری مغناظیسی ، هوادیدگی