تاثیر سن کاربری های مختلف بر پویایی اشکال مختلف کربن آلی خاک (مطالعه موردی: منطقه چهاردانگه شهرستان کیاسر)

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر سن کاربری زراعی و باغی بر پویایی اشکال مختلف کربن آلی خاک، در منطقه چهار دانگه کیاسر استان مازندران انجام گرفت. در این منطقه، رویشگاه های مورد مطالعه، مراتع تبدیل شده به اراضی کشاورزی (جو) و باغی (سیب و گردو)  در سه سن مختلف (بیشتر از ۳۰ سال، بیشتر از ۲۰ سال و کمتر از ۱۰ سال) می باشد که در سه روستای ارا، اروست و واوسر قرار دارند. نمونه برداری از خاک در هرکاربری، به صورت تصادفی سیستماتیک از دو عمق ۱۵-۰ و ۳۰-۱۵ سانتیمتری انجام گرفت. در مجموع ۱۰ نمونه خاک از هر کاربری، جهت آنالیز کربن آلی، کربن ذره ای، زیست توده کربن خاک، کربن ناپایدار خاک، واکنش (pH) و هدایت الکتریکی خاک به آزمایشگاه انتقال داده شد. نتایج تجزیه واریانس بیانگر آن بود که بیشترین میزان کربن آلی، کربن آلی ذره ای، زیست توده میکروبی کربن و کربن ناپایدار به کاربری باغ با سن بیشتر از ۳۰ سال در عمق ۱۵-۰ سانتیمتری اختصاص داشته است، به طوری که در اثر تبدیل مرتع به باغ (دارای سن بیشتر از ۳۰ سال) کربن آلی، کربن آلی ذره ای، زیست توده میکروبی کربن و کربن ناپایدار به میزان ۱۸/۸۶، ۴۲/۶۸، ۱۳/۶۱ و ۹۴/۶۶ درصد افزایش یافت. همچنین بیشترین میزان هدایت الکتریکی نیز در کاربری باغ با سن بیشتر از ۳۰ سال یافت شد. اما واکنش خاک (pH) در کاربری جو با سن بیشتر از ۳۰ سال در عمق ۳۰-۱۵ سانتیمتری بیشترین مقدار را داشت. درکل نتایج این تحقیق نشان داد که تاثیر عوامل مطالعه شده بر اشکال مختلف کربن آلی خاک مستقل از زمان نیست. بنابراین استراتژی های مدیریت کربن آلی خاک  باید با توجه به دوره زمانی تنظیم شود.

کلیدواژه ها:

سن کاربری اراضی ، کربن آلی ، کربن ذره ای ، کربن ناپایدار ، زیست توده میکروبی کربن