ارزیابی عملکرد حکمرانی آب در زیرحوضه های زاینده رود: تحلیل مقایسه ای زیرحوضه های اصفهان و چهارمحال و بختیاری

پیچیدگی های مدیریت منابع آب محدود، مقوله حکمرانی را از اهمیت زیادی برخوردار ساخته است. بسیاری از چالش­های مدیریتی این منبع حیات مربوط به شرایط کم آبی نیست و بیشتر متاثر از پیامد حکمرانی نامطلوب می باشد. حوضه ی زاینده رود در دهه های اخیر به دنبال قانون استقلال استان ها دچار بحران های اجتماعی، زیست محیطی، اقتصادی و مدیریتی زیادی در دو زیرحوضه خود، اصفهان و چهارمحال و بختیاری، شده که پیامد آن بروز تعارضات، تضادها و درگیری های میان ذینفعان زیرحوضه های آن است. لذا، پژوهش حاضر به دنبال مقایسه عملکرد حکمرانی آب در دو زیرحوضه ی اصفهان و چهارمحال و بختیاری در حوضه ی زاینده رود بود. این تحقیق از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش شناسی، کیفی و از نوع مطالعه موردی می باشد. جامعه­ آماری پژوهش حاضر شامل مدیران و کارشناسان ارشد حکمرانی آب در دو زیرحوضه ی اصفهان و چهارمحال و بختیاری بود. برای انتخاب نمونه از روش گلوله برفی بهره گرفته شد که تا مرحله اشباع تئوریک ادامه یافت و در نهایت در زیرحوضه ی اصفهان ۹ نفر مدیر و کارشناس ارشد و در حوضه­ی چهارمحال و بختیاری ۶ نفر و ۴ نفر در سطح فراحوضه مورد مطالعه قرار گرفتند. جمع آوری داده ها با استفاده از مصاحبه ساختارمند و ابزار پرسشنامه انجام شد. تحلیل داده­ها با بهره­گیری از تحلیل مقایسه ای کیفی مجموعه های فازی و با استفاده از نرم افزارfsQCA  صورت گرفت. نتایج حاکی از آن بود که ظرفیت انطباق پذیری در حوضه ی زاینده رود و دو زیرحوضه ی آن پایین است. عملکرد حکمرانی آب را در حوضه ی زاینده رود از نوع بهرینه جویی متمرکز و دو زیرحوضه ی اصفهان و چهارمحال و بختیاری، از نوع هماهنگ بود. این بدان معناست که حوضه و زیرحوضه­ها عملکرد ضعیفی در رابطه با ظرفیت تاب آوری و انطباق​​ دارند و توانایی آن ها برای مقابله با چالش ها پایین است. دلیل تفاوت نوع عملکرد حکمرانی آب در سطح حوضه ی زاینده رود و زیرحوضه ها  هماهنگی ضعیف بین سازمان های مرتبط آب می باشد.

کلیدواژه ها:

حکمرانی آب ، هماهنگی ، توزیع قدرت ، منطق فازی ، حوضه ی زاینده رود