تحلیل توزیع مساجد در طرح های توسعه شهری(نمونه موردی: مناطق ۱ و ۱۲ شهرداری مشهد)

امروزه الگوی تقسیمات شهری که محصول تدوین و اجرای برنامه ها و طرح های معاصر شهری است، جایگزین تقسیمات ارگانیکی شده است و در پیاین جایگزینی، نقش و جایگاه مساجد و فضاهای مذهبی در شکل گیری نظام کالبدی و اجتماعی شهرها و محلات شهری دستخوش تغییر گردیده است. بناهایمذهبی همواره یکی از اساسی ترین عناصر بافت، ساخت و شکل شهرها بوده و هستند. در شهرهای اسلامی، مسجد جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص دادهو به مثابه ی برجسته ترین عنصر منبعث از دین اسلام از همان ابتدا با جامعه ی مدنی اسلام همراه بوده است. از این رو نقش مساجد در شکل گیری و روندتوسعه شهری بسیار پررنگ است که با بررسی آن میتوان تاثیر آن و جایگاه فرهنگی در توسعه اجتماعی را بدست آورد.به سبب وجود بارگاه مطهر امام رضا(ع)، شهر مشهد بعنوان پایتخت معنوی ایران نام گرفته است، میلیون ها زائر به مناسبت های مختلف سالانه واردشهر مشهد می شوند و در طول اعصار گذشته تا کنون بر حسب نیاز، مساجد مختلفی در سطح شهر ساخته شده اند. از تعداد ۹۹۳ مسجدی که در مناطقمختلف شهر وجود دارد تعداد ۸۰ باب مسجد برداشت شد و در مناطق یک و دوازده شهرداری مشهد تحلیل گردید. این تحقیق با هدف بررسی توزیع فضاهایمذهبی (مساجد) در طرح های توسعه شهری در دو منطقه ۱ و ۱۲ شهرداری کلانشهر مشهد با توجه به سه شاخص، پراکنش فضایی متناسب با محیط،مکانیابی مناسب برای دسترسی مناسب و تناسب تراکم جمعیت به تعداد مساجد می پردازد. مطالعات محتوای این طرح ها حول محورهای چشم انداز، اهداف،راهبردها، مساحت و سرانه کاربری ها انجام شد. روش تحقیق در مقاله پیش رو از نوع پیمایش و توصیفی- تحلیلی می باشد. نتایج این تحقیق نشان داد کهمساجد در طرح های شهری معاصر اعم از طرح جامع و تفصیلی مورد توجه قرار نگرفته اند . و همچنین بررسی ها بیانگر این موضوع بود که در منطقه ۱ شهرداری مشهد ضوابط و استانداردهای موجود کشور برای مساجد تا حدی رعایت گردیده است لیکن در منطقه ۱۲ شهرداری مشهد علیرغم نوساز بودنمنطقه و تراکم جمعیتی زیاد پراکنش فضایی مناسبی را شاهد نیستیم

کلیدواژه ها:

توزیع فضایی ، مسجد ، شهر اسلامی ، مشهد