ارزیابی کارایی پایگاه های داده جهانی در برآورد مولفه های بیلان آبی در شرایط کمبود داده

پایگاه داده های جهانی و محصولات ماهوراه ای با قدرت تفکیک مکانی و زمانی بالا، به عنوان یک منبع جایگزین مناسب برای انجام مطالعات برآورد مولفه های بیلان آب در مناطق فاقد آمار و مناطق با عدم توزیع یکنواخت ایستگاه ها می توانند موردتوجه واقع شوند. استفاده از این داده ها با شرط داشتن دقت کافی، برای کشور ایران که بسیاری از قسمت های آن به ویژه مناطق بیابانی و کوهستانی به دلیل تراکم پایین ایستگاه ها، طول دوره آماری کوتاه ایستگاه های جدید همواره با مشکلات دسترسی به اطلاعات مکانی و زمانی اقلیم مواجه می باشند، از اهمیت زیادی برخوردار است. هدف اصلی این پژوهشارزیابی پایگاه داده های جهانی و محصولات ماهواره ای در برآورد بارش، تبخیر و تعرق واقعی، تغییرات ذخیره آب و آب های زیرزمینی در حوضه طشک بختگان است. برای ارزیابی بارش از پایگاه داده های GLDAS، PERSIANN-CDR، CHIRPS و NCEP با توجه به اهداف ما، استفاده شد. برای تبخیر و تعرق واقعی ابتدا براساس معادله بیلان تورنت وایت مقادیر تبخیر و تعرق واقعی استخراج شد و نتایج آن با پایگاه داده های GLDAS و GLEAM ارزیابی شد. برای برآورد تغییرات ذخایر آب و آب های زیرزمینی منطقه موردمطالعه از ماهواره GRACE و برای ارزیابی آن از ماهواره GLDAS برای استخراج تغییرات سالانه آب زیرزمینی استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان داد پایگاه داده PERSIANN-CDR در تمام شاخص های آماری قبل و بعد از اصلاح اریبی بهترین عملکرد و همخوانی با داده های مشاهدتی بارش را داشته است. پایگاه داده GLEAM نیز در برآورد تبخیر و تعرق قبل و بعد از اصلاح اریبی بهترین وضعیت از لحاظ شاخص های آماری را با داده های معادله بیلان تورنت وایت داشته است. مقایسه مقادیر مشاهداتی آبخوان ها آب زیرزمینی با داده هایی که از ماهواره GRACE و GLDAS استخراج شد، نشان دهنده وجود روند یکسان می باشد و باتوجه به قدرت تفکیک مکانی پایین ماهواره GRACE و مساحت کم منطقه موردمطالعه نتایج به دست آمده برای تغییرات آب زمینی و آب زیرزمینی قابل قبول است. نتایج مطالعه حاضر نشان می دهد اطلاعات حاصل از ماهواره PERSIANN-CDR برای بارش، مدل GLEAM برای تبخیر و تعرق واقعی و ماهواره GRACE برای برآورد تغییرات آب زمینی، به عنوان ابزار مناسبی برای انجام برآورد های اولیه، سریع و کم هزینه در خصوص پارامترهای بیلان آب مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

آب زیرزمینی ، بارش ، بیلان آب ، پایگاه داده جهانی ، تبخیر و تعرق