درآمدی بر اپیدمیولوژی عامیانه

سخن سردبیر Editorial مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان دوره ۲۱، اسفند ۱۴۰۱، ۱۲۲۸-۱۲۲۷ درآمدی بر اپیدمیولوژی عامیانه An Introduction to Lay Epidemiology محسن رضائیان[۱] Mohsen Rezaeian واژه اپیدمیولوژی عامیانه برای اولین بار و در سال ۱۹۹۱ میلادی مورد استفاده قرار گرفت [۱]. اپیدمیولوژی عامیانه (Lay epidemiology) به فرآیندی اطلاق می گردد که به وسیله آن خطرات مرتبط با سلامت، توسط افراد عادی جامعه به درستی شناخته و مورد تفسیر قرار می گیرند. این نکته حائز اهمیت بسیار زیادی است. چرا که افراد عادی جامعه دارای باورها و نظام های عقیدتی خاص خود می باشند که اگر مبتنی بر مبانی دانش علمی نباشند، ممکن است منجر به اتخاذ تصمیماتی توسط آن ها گردد که در نهایت به سلامت خود، خانواده و جامعه اشان، لطمات جبران ناپذیری را وارد می کند [۲]. نظیر چنین باورها و نظام های عقیدتی که منجر به اتخاذ تصمیمات مخاطره آمیز می گردد، می تواند در تمامی کشورهای جهان رخ دهد. برای نمونه، ظهور عالم گیری کووید ۱۹ نشان داد که چطور این باورها و نظام های عقیدتی باعث شد که افراد از روش های پیشگیری غیر علمی برای جلوگیری از ابتلاء به کووید ۱۹ استفاده کنند. مصرف الکل، یکی از این باورهای غلط بود که نه تنها از ابتلاء به کووید ۱۹ و عوارض ناشی از آن پیشگیری نکرد، بلکه مخاطرات عمده ای را نیز برای سلامت مردم جامعه ایجاد نمود [۳]. از این رو، بسیار ضروری است که در اپیدمیولوژی عامیانه، مفاهیم پیچیده اپیدمیولوژی درباره ی خطر بیماری ها را بتوان به صورت ساده برای مردم بازگو نمود. دانش اپیدمیولوژی به عنوان یک دانش پیش رو که به بررسی چگونگی توزیع کلیه وقایع مرتبط با سلامت و دلایل بروز آن ها می پردازد، با هدف پیشگیری از اثرات مخرب این وقایع، به مرحله ی اجرا درمی آید. بنابراین، برای محاسبه ی انواع مخاطرات، محاسبات نسبتا پیچیده ای را به کار می برد که دارای الفاظ و معانی کاملا تخصصی می باشد. با این وجود، ضروری است که نتایج مطالعات اپیدمیولوژی به زبان ساده ترجمه شده و در اختیار مردم عادی جامعه قرار گیرد، تا آن ها درک درستی از مخاطرات سلامت داشته باشند. همان طور که در سخن سردبیری شماره گذشته مجله دانشگاه [۴] به آن اشاره کردیم، رشد و گسترش آموزش دانش اپیدمیولوژی از دوره های تحصیلات تکمیلی نظیر کارشناسی ارشد و دکتری، به رشته های کارشناسی و همچنین، گسترش آموزش دانش اپیدمیولوژی به دانش آموزان دبیرستان، گام هایی اساسی است که درک مفاهیم اپیدمیولوژی را برای بخشی اعظمی از جمعیت تحصیل کرده، امکان پذیر می سازد [۸-۵]. این فعالیت ها می تواند منجر شود تا دانشجویان و دانش آموزان، دانش کسب شده اپیدمیولوژی خود را در سطح جامعه و برای افراد عادی نیز توضیح دهند. با این وجود ضروری است که با استفاده از رسانه های جمعی و مدرسین آموزش دیده، مفاهیم اپیدمیولوژی در رابطه با بیماری های روز را به زبان ساده نیز در اختیار عامه مردم قرار داد. به نظر راقم این سطور، یکی از رشته های علوم سلامت که می تواند در این زمینه نقش بسیار مهمی را ایفاء نماید، رشته آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت است. متخصصین این رشته می توانند مفاهیم نسبتا پیچیده مطالعات اپیدمیولوژی درباره خطر را به زبان ساده و قابل فهم اعضاء جامعه ترجمه کرده و با بهره گیری از شیوه های جذاب و قابل فهم آموزشی، در اختیار آن ها قرار دهند [۹]. References [۱] Davison C, Smith G D, Frankel S. Lay epidemiology and the prevention paradox ‐ the implications of coronary candidacy for health‐education. Sociol Health Illness ۱۹۹۱. ۱۳۱–۱۹. [۲] Allmark P, Tod A. How should public health professionals engage with lay epidemiology? J Med Ethics ۲۰۰۶; ۳۲(۸): ۴۶۰-۳. [۳] Fattah A, Khalvati M, Abounoori M, Molavi N, Azartash F, Babakhanian M. Motivations for alcohol consumption during the COVID-۱۹ pandemic in Islamic Republic of Iran. East Mediterr Health J ۲۰۲۲; ۲۸(۲): ۱۰۸-۱۳. [۴] Rezaeian M. Teaching Epidemiology from High School to University. JRUMS ۲۰۲۳; ۲۱(۱۱): ۱۱۰۱-۰۲.  [۵] D'Agostino E. Public Health Education: Teaching Epidemiology in High School Classrooms. Am J Public Health ۲۰۱۸; ۱۰۸(۳): ۳۲۴-۸. [۶] Werler MM, Stuver SO, Healey MA, LaMorte WW. The Future of Teaching Epidemiology. Am J Epidemiol ۲۰۱۹; ۱۸۸(۵): ۸۲۵-۹. [۷] D'Agostino EM. Teens learning epidemiology? A cohort study on epidemiology instruction for high school youth. Ann Epidemiol ۲۰۲۰; ۴۷: ۸-۱۲. [۸] St George DMM, Chukhina M, Kaelin MA. Training Teachers to Teach Epidemiology in Middle and High Schools. Int Q Community Health Educ ۲۰۱۷; ۳۸(۱):۶۵-۹. [۹] Rezaeian, M. “Health Education Epidemiology”: An interdisciplinary science that comes into being through the integration of epidemiology and health education. Middle East J Family Med ۲۰۱۴; ۱۲(۸): ۳۱-۲.   [۱]- استاد گروه آموزشی اپیدمیولوژی و آمار زیستی، دانشکده بهداشت، مرکز تحقیقات محیط کار، دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، رفسنجان، ایران   تلفن: [phone]، دورنگار: ۳۱۳۱۵۲۴۳-۰۳۴، پست الکترونیکی: moeygmr۲@yahoo.co.uk، ارکید:  ۰۰۰۰-۰۰۰۳-۳۰۷۰-۰۱۶۶