بررسی تقدیم فعل و اغراض بلاغی حاصل از آن در داستان جنگ مازندران

شاهنامه به عنوان الگوی نوع ادبی حماسه در ادبیات فارسی ، دارای ویژگی های برجسته ای است که برخی از آنها تاکنون به کمال کاویده نشدهاند. اغراض بلاغی و کم و کیف کاربرد آن در قسمت های مختلف شاهنامه یکی از مواردی است که می تواند گوشه ای از این ویژگی های برجسته اثر را آشکار کند. در این مقاله برای بررسی اغراض ثانوی تقدیم فعل در داستان جنگ مازندران، ابتدا انواع این فعل ها از نظر اخباری یا انشایی بودن گردآوری شده-اند و در مرحله بعد انواع اغراض بلاغی و بسامد هرکدام از این اغراض مشخص شده است . از میان انواع جملات مطرح شده در علم بیان، جملات اخباری بیشترین نوع و بسامد را در اغراض بلاغی این داستان به خود اختصاص دادهاند و از میان اغراض بلاغی جملات اخباری نیز سه غرض بلاغی اغراق و تعظیم ، تاکید بر فعل و قصد موکد که به عنوان اغراض بلاغی اصلی در نوع حماسی مطرح هستند؛ بیشترین بسامد را دارند. از این سه غرض اصلی ، غرض بلاغی قصد موکد از سوی نویسنده معرفی شده است . علاوه بر سه مورد فوق، مواردی مانند: نگرانی وهشدار، وقوع امر باشکوه و احساس ضعف و ناتوانی نیز به عنوان اغراض ثانوی مربوط به وقایع خاص اساطیری و خیالی داستان در نظر گرفته شدهاند و به این ترتیب ارتباط بین این اغراض بلاغی و رعایت مقتضای حال در اثر ادبی تبیین شده است . امید است که نتایج حاصل از این مقاله گامی در جهت روشن تر شدن کارکرد ساختارهای نحوی در ایجاد اغراض بلاغی شاهنامه باشد.

کلیدواژه ها:

تقدیم فعل ، اغراض بلاغی ، نوع ادبی حماسه ، شاهنامه ، داستان جنگ مازندران