عوامل موثر بر خلق ارزش جهت تعیین نقش و عملکردهای محرک توسعه در بافتهای تاریخی با تاکید بر بازآفرینی شهری مورد مطالعه: محدوده تاریخی منطقه ۱۱ شهر تهران

از زمانی که توجه متخصصان و مدیران شهری به سمت حفظ و احیای بافتهای مرکزی و تاریخی شهرها منعطف گردیده، نظریات و رویکردهای متعددی در این راستا، تبیین شده ‎است. از مهمترین این رویکرد‎ها که امروزه در اقصی نقاط جهان مورد استفاده قرار می‎گیرد، بازآفرینی شهری است. در مورد بازآفرینی شهری و نحوه تحقق آن‎ نیز پژوهشهای متعددی صورت گرفته ‎است، اما به نظر می‎رسد یکی از مهم‎ترین مسائل در رابطه با احیای بافتهای تاریخی این است که شاید تنها قدمت یک بافت به عنوان محرک توسعه برای بازآفرینی کافی نبوده و خلق ارزش یا ایجاد ارزش افزوده برای این بافتها از طریق سایر پتانسیلهای موجود و مزیتهای مکانی محدوده باید مدنظر قرار گیرد. لذا این پژوهش، به دنبال پاسخ این سوال است که چه بسترهایی برای خلق ارزش مکانی، در کنار تاریخی بودن محدوده مورد مطالعه(منطقه ۱۱ شهرداری تهران) وجود دارد. بدین منظور این تحقیق پس از معرفی رویکردهای بازآفرینی شهری، سعی در تلفیق اصول بازآفرینی با مولفه‎های خلق ارزش در بافت شهری در قالب چارچوب نظری تحقیق داشته و سپس توسط پرسشنامه‎های تکمیلی از ساکنان و متصرفان فضا، نسبت به ارزیابی مدل نظری خلق ارزش در سطح محدوده بافت تاریخی منطقه ۱۱ اقدام شده‎ است. نتایج به دست آمده با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی، حاکی از وجود پتانسیل‎های کالبدی و عملکردی در راستای خلق ارزش در محدوده موردمطالعه است. همچنین، نتایج تحلیل معادلات ساختاری در مورد شاخص های خلق ارزش افزوده در بافت تاریخی منطقه ۱۱ نشاندهنده تاثیر قوی و معنادار ابعاد عملکردی و کالبدی به عنوان ابزارهای تاثیرگذار در ایجاد ارزش افزوده در بافت میباشد. در سنجه های بعد عملکردی بار عاملی شاخص تمرکز و تقویت نقش مرکزیت سیاسی پایتخت در محدوده و در بعد کالبدی بار عاملی ایجاد مسیرهای گردشگری جذاب به علت وجود اماکن تاریخی، جهت سیاستگذاری های شهری آتی قابل توجه است.

کلیدواژه ها:

بازآفرینی شهری ، خلق ارزش ، بافت تاریخی