بررسی عوامل اجتماعی موثر در ایجاد محله پایدار در شهرهای ایرانی- اسلامی

مقدمه و بیان مسئله: شهر اسلامی همواره با ساکنان خویش در حال تحول بوده و مدام خود را با نیازهای زمان و مکان و ساکنین و با استناد به مفاهیم، اصول و ارزش های اسلامی وفق می دهد. در شهرهای اسلامی فضای اجتماعی- کالبدی محله ها طبق قوانین و احکام اسلامی شکل گرفته و ساحت عینی و رفتاری آن معرف میزان اسلامی بودن آن هاست. دستیابی به مولفه های پایداری در شهر اسلامی مفهومی است که پژوهشگران تحایااس بسیاری برای دستیابی به آن تلاش نموده اند و ارائه الگو در سلاح محله از دغدغه های موجود در این زمینه است. محله از ارکان اصلی کالبد شهری بوده و تعادل زندگی اجتماعی شهری به حفظ محله بستگی دارد.اهداف پژوهش: هدف این پژوهش شناسایی عوامل اجتماعی تاثیرگذار در پایداری محلات ایرانی- اسلامی و ارائه الگوی فضایی از محله اسلامی و ساختار آن بر اساس اصول دین اسلام، در شهرهای ایران می باشد. روش پژوهش: پژوهش حاضر هدفی کاربردی دارد و نوع تحقیق به صورت توصیفی- تحلیلی است. برای گردآوری داده و مولفه های پایداری اجتماعی محلات از روش کتابخانه ای- اسنادی استفاده شده است. در راستای رسیدن به اهداف پژوهش از روش تحلیل محتوای کیفی با رویکرد استقرایی به منظور تلخیص و طبقه بندی منابع استفاده شده است. یافته ها: در این راستا به منظور مشخص شدن عوامل اصلی شکل گیری محلات پایدار اسلامی از اندیشه های صاحب نظران و اندیشمندان استفاده شده و در نهایت ۵ مولفه به عنوان عوامل مهم و اساسی پایداری اجتماعی در سطح محله معرفی شده است. نتیجه گیری: «ایمنی و امنیت»، «اجتماع پذیری»، «همبستگی اجتماعی»، «حمایت اجتماعی» و «عدالت اجتماعی» به عنوان مهم ترین مقوله های اصلی جهت دستیابی به پایداری اجتماعی محلات در شهرهای ایرانی-اسلامی هستند که در قرآن کریم نیز به این مقوله ها اشاره شده است.

کلیدواژه ها:

شهرهای اسلامی ، محله ، پایداری اجتماعی ، شهرسازی اسلامی