تحلیل رگرسیون خطی و غیر خطی بین پارامترهای هواشناسی و دمای خاک در اعماق مختلف (مطالعه موردی؛ ایستگاه سینوپتیک شیراز)

دمای خاک یکی از متغیرهای مهم در مطالعات هیدرولوژی، هواشناسی، کشاورزی و اقلیم شناسی است که اندازه گیری و برآورد آن ضروری است. با توجه به این که دمای خاک فقط در ایستگاه های سینوپتیک کشور اندازه-گیری می شود، کمبود آن در نقاط فاقد ایستگاه از چالش های بزرگ در بسیاری از مطالعات مرتبط با کشاورزی است. در پژوهش حاضر روابط رگرسیون خطی و غیر خطی بین پارامترهای هواشناسی که شامل دمای هوا، رطوبت نسبی، ساعات آفتابی و دما در اعماق خاک (۵،۱۰،۲۰،۳۰،۵۰،۱۰۰ سانتی متر) درایستگاه هواشناسی شیراز در یک دوره ده ساله ( ۱۳۹۴ تا ۱۳۸۴) بررسی گردید. داده های اندازه-گیری شده به صورت روزانه و درساعات ۳ صبح، ۹ صبح و ۳ بعد از ظهر می باشد. نتایج حاکی از این است که بیشترین ضریب تعیین خطی و غیر خطی بین متوسط دمای هوا و دمای خاک مربوط به ساعت۳صبح و عمق ۵سانتی متر به ترتیب برابر R(۲)=۹۴/۱۹ و R(۲)=۹۴/۲۸ است. بیشترین ضریب تعیین خطی وغیر خطی بین رطوبت نسبی و دمای خاک درساعت۳ بعدازظهر و درعمق۱۰سانتی متری به ترتیب برابر R(۲)=۶۴/۳۸ و R(۲)=۷۱/۰۳ بوده است و بیشترین ضریب تعیین خطی و غیر خطی بین ساعات آفتابی و دمای خاک درساعت ۱۵ بعد از ظهر در عمق۲۰ سانتی متری به ترتیب برابر ۲۸/۲۲=R۲ و ۳۷/۲۱=R۲ می باشد. دمای هوا همبستگی بیشتری با دمای خاک در مقایسه با دو پارامتر دیگر نشان داد. هم چنین ضرایب تعیین رگرسیون غیرخطی بیشتر از رگرسیون خطی بود. در پایان نیز مناسب ترین روابط برای ساعات و اعماق مختلف انتخاب، و با استفاده از داده های سال ۱۳۹۵ صحت سنجی شد. نتایج صحت سنجی نشان داد که روابط ارائه شده از دقت قابل قبولی برخوردار هستند و می توان از این روابط جهت بدست آوردن دمای خاک در ساعات و اعماق مختلف استفاده کرد.

کلیدواژه ها:

دمای خاک ، پارامترهای هواشناسی ، صحت سنجی ، رگرسیون ، ایستگاه هواشناسی شیراز