بازکاوی آداب غذا خوردن و ذائقه ی غذایی ایرانیان در عصر صفوی

آداب غذاخوردن، ذائقه و سلامت غذا از مباحث مهم تاریخ اجتماعی اند که در ایران به دلیل رویکرد سیاسی تاریخ نگاری هماره مغفول واقع شده اند و در دوره ی صفویه نیز تنها به لطف تالیف سفرنامه های متعدد اروپائیان و برخی رساله های آشپزی، اطلاعاتی در این باره باقی مانده است که برای تبیین بیشتر نیاز به بازکاوی دارند. از این رو این پژوهش برآنست تا با بر روشی کتابخانه ای و اسنادی با تکیه بر رویکردی توصیفی-تحلیلی به رفتارشناسی ایرانیان عصر صفوی در مجالس مهمانی و پذیرایی بپردازد و چگونگی آداب غذاخوردن، تنوع و ذائقه غذایی و میزان ارتباط آنها با سلامتی را بررسی نماید. یافته ها حاکی از آنست که ایرانیان آداب غذا خوردن، ذائقه و تنوع غذایی مختص به خود را داشته که از برخی جهات با سبک زندگی کشورهای آن روز دنیا و ایرانیان امروز متفاوت بوده است. نان مصرف کمی در بین مردم دارد و در بسیاری از مناطق نیز برنج قوت غالب ایرانیان است. ذائقه ی آنها برای پخت پلو ها و خوروش ها نیز بیشتر متوجه مزه های ترش و سپس شیرین است. گرانی انواع سوخت هم چون هیزم و ذغال مردم را وادار می ساخت تا تنها یک وعده در روز غذای پختنی بخورند و برای وعده های دیگر از میوه، صیفی جات و لبنیات سد جوع کنند و یا از غذاهای لذیذ اغذیه فروشی ها که از لحاظ اقتصادی خریدن آنها به صرفه تر از تهیه کردن شان در خانه بود، استفاده کنند. آنها برخلاف عادت امروز؛ روزها غذای سبک و شب ها غذای پخته و سنگین می خوردند. از میان گوشت ها؛ گوشت های قرمزی چون گوشت گوسفند، بره و شکار مطلوب دربار و طبقات بالا و گوشت گاو به خاطر ارزان بودن مطلوب طبقات پائین بود.گوشت سفید هم چون گوشت مرغ و سپس ماهی نیز به مراتب نقش بسیار کمی در سفره غذایی دربار و مخصوصا مردم داشت.

کلیدواژه ها:

مهمانی ، سفره ، آداب غذاخوردن ، ذائقه ، سلامت غذایی