تاثیر قرق و چرا بر تغییرات پوشش گیاهی منطقه ارکوئین زنجان

براساس مدارک و گزارشهای موجود، وضعیت مراتع کشور در بیشتر نقاط ضعیف یا خیلی ضعیف بوده و درصد گونه های نامطلوب در مقایسه با گونه های مرغوب مرتعی بسیار زیاد می باشد. مطالعه تغییرات پوشش گیاهی تحت شرایط قرق و چرای دام در شناخت پاره­ای از مشکلات حاد موجود در مراتع کشور اهمیت بسزایی دارد. تاثیر قرق در روند تغییرات پوشش گیاهی مراتع طبیعی در منطقه ارکوئین استان زنجان با ارتفاع ۱۴۵۰ متر از سطح دریا، از سال ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۵ مورد مطالعه قرار گرفت. بنابراین تغییرات پوشش گیاهی در داخل و بیرون قرق داخل پلاتهای ثابت بررسی شد و جهت اندازه­گیری میزان تولید سالانه از پلاتهای تصادفی استفاده شد. مقایسه تغییرات عاملهای مورد بررسی و عناصر مربوط به خاک با استفاده از آزمون  Tانجام شد. به طوری­که نتایج نشان داد که پوشش تاجی کل در قرق افزایش یافته و تفاوت میانگین ها از نظر آماری معنی دار است (۰۱/۰ P<). واکنش فرمهای رویشی نسبت به عامل قرق و چرا یکسان نبوده و در سال ۱۳۸۵ گونه های Astragalus achtalensis  (۰۵/۰ P<) وStipa barbata  (۰۱/۰ P<) از افزایش پوشش تاجی معنی داری نسبت به سال ۱۳۸۱ برخوردار بودند. از این رو در داخل قرق، سهم گونه های مرغوب در ترکیب حدود ۷ درصد افزایش یافته و از سهم بقیه گونه ها کاسته شد. به طوری­که در بیرون قرق نیز سهم این گونه ها یک درصد زیاد شد. در حالی­که تولید علوفه نسبت به پوشش تاجی، بیشتر تابع نوسانهای بارندگی بود. در طول دوره بررسی میزان ماده آلی و ازت در عمق ۰-۱۵ سانتی­متری خاک داخل و بیرون قرق و در عمق ۱۵-۳۰ سانتی­متری خاک بیرون قرق، افزایش معنی دار داشت.

کلیدواژه ها:

مرتع ، قرق ، پوشش تاجی ، ترکیب گیاهی ، تولید علوفه