اثر نوع آبیاری با ترکیب فاضلاب تصفیه شده و آب شور بر جذب برخی فلزات سنگین در دانه جو

کمی منابع آب و بارندگی از جمله مشکلات پیش روی کشاورزی در مناطق گرم و خشک است. لذا، هدف پژوهش حاضر، بررسی اثر سطح آبیاری با فاضلاب تصفیه شده و آب شور بر تجمع آلومینیوم، منگنز و آرسنیک در دانه جو رقم گوهران است. عوامل آزمایش شامل سطح آبیاری (۱۰۰، ۷۰ و ۵۰% نیاز آبی) و نوع آب (آبیاری جداگانه، اختلاط شده و یکی در میان با فاضلاب تصفیه شده و آب شور چاه) در سه تکرار بود. آماده سازی زمین و کشت دانه های جو در سال زراعی ۱۳۹۸ در اراضی کشاورزی تصفیه خانه فاضلاب شهر بیرجند انجام گرفته و پس از رسیدن محصول، دانه های جو جداسازی و هضم شده و غلظت منگنز، آلومینیوم و آرسنیک آن اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که غلظت آرسنیک جو در تمامی تیمارها ناچیز بوده و دامنه تغییرات منگنز بین ۴/۶۸ و ۵/۹۶ و آلومینیوم آن بین ۳۹ تا ۲/۱۱۵ میلی گرم بر کیلوگرم بوده که منطبق بر استاندارد خوراک دام است. در این راستا، غلظت منگنز و آلومینیوم در تیمار آبیاری یکی درمیان به ترتیب ۴/۷۹ و ۷/۵۳ و در تیمار آبیاری اختلاطی ۳/۷۸ و ۱/۵۲ میلی گرم بر کیلوگرم بوده که تفاوت معنی داری بین آن ها در سطح آماری ۵ درصد مشاهده نشد. کم آبیاری در تمامی تیمارها موجب افزایش تجمع منگنز و در تمامی تیمارها به جز آبیاری با فاضلاب تصفیه شده و آبیاری یکی درمیان سبب افزایش جذب آلومینیوم در دانه گردید. با تغییر رژیم آبیاری از ۵۰% نیاز آبی به ۱۰۰%، نقش شوری آب در تجمع فلزات کاهش و نقش مواد آلی فاضلاب تصفیه شده افزایش یافت. نتایج این مطالعه به لحاظ اثر گذاری سطح آب آبیاری و مثبت بودن آبیاری یکی در میان و اختلاطی با فاضلاب تصفیه شده و آب شور در کاهش تجمع فلزات سنگین در دانه جو، به عنوان دو راه کار مدیریتی کم هزینه، راهنمای مناسبی در استفاده ایمن از این آب های نامتعارف در کشاورزی است."

کلیدواژه ها:

آب های نامتعارف ، فلزات سنگین ، کم آبیاری ، آبیاری یکی در میان ، اختلاط منابع آب