بررسی آسیب های روانی-اجتماعی بعد از زلزله تحلیل موردی: زلزله سرپل ذهاب در سال ۱۳۹۶

زلزله پدیده و بحرانی طبیعی است که علاوه بر تهدیدهای جانی و مالی در مناطق مسکونی، همواره آسیب­های اجتماعی و روانی­ای در پی دارد که بی توجهی به آن در درازمدت مشکلات و بحران­های زلزله­زدگان را عمیق­تر و تهدیدآمیزتر می­کند. توجه به پیامدهای اجتماعی و روانی، به مثابه ضرورت راهبردی و مدیریتی، موضوعی حیاتی در جهت ممانعت از آسیب­هایی است که غفلت از آنها صدمه جبران­ناپذیری در نواحی زلزله­زده و حتی در خارج از این مناطق به بار خواهد آورد. آسیب­هایی چون شوک، ترس شدید، خشم، درماندگی، کرختی، خاطرات آزاردهنده، کاهش تمرکز، فاجعه­سازی درد و... از جمله مواردی­اند که بعد از رویدادهای فاجعه­آمیز و به ویژه زلزله، محیط فردی و اجتماعی بازماندگان را تهدید می­کند. در این پژوهش، با بررسی وضعیت اجتماعی -روانی بعد از زلزله سرپل ذهاب در پاییز ۱۳۹۶، این آسیب ها مطالعه شده است. مطابق یافته­های پژوهش، که از طریق مصاحبه­های عمیق و با روش کیفی به دست آمده است، استرس و ترس شدید (فوبیا)، شب­هراسی، سقف هراسی، خشونت (به منزله آسیب روانی) و بی­اعتمادی، رنج اجتماعی زنان، رایگان خواهی و مظلوم ­نمایی، و سرقت (به منزله آسیب اجتماعی)، که ناشی از موقعیت پسازلزله هستند، به شدت رشد کرده است.

کلیدواژه ها:

زلزله ، سرپل ذهاب ، آسیب های اجتماعی-روانی ، ضربه روحی ، بحران