تعیین ظرفیت ترسیب کربن در روش های مختلف مرتع کاری در مناطق مختلف جغرافیایی کشور

ترسیب کربن از اتمسفر در اکوسیستم های زمینی رهیافتی پایدار جهت مقابله و سازگاری با تهدید تغییرات اقلیمی در عصر حاضر تلقی می شود. این پژوهش با هدف بررسی ظرفیت روش های مختلف مرتع کاری در مناطق مختلف اقلیمی و جغرافیایی کشور در ترسیب کربن اتمسفری انجام شد. برای این کار، در استان های لرستان، فارس، کرمانشاه، خراسان رضوی، مازندران، کردستان، کرمان، مرکزی و اصفهان سایت های معرف عملیات مرتع کاری انتخاب شد. سپس با عملیات میدانی،ضمن ثبت ویژگی های سایت های انتخاب شده، نمونه برداری خاک، زیست توده هوایی و ریشه و لاشبرگ به صورت سیستماتیک تصادفی در سایت های مطالعاتی و شاهد انجام شد. نتایج نشان داد که عملیات مرتع کاری اجراء شده در مناطق جنگل های نیمه خشک واقع در دامنه های زاگرس مرکزی بیشترین ظرفیت ترسیب کربن را نشان دادند. عملیات بذرکاری، بذرپاشی و کپه کاری گراس ها و لگوم های چندساله نظیر فستوکا، یونجه، جاشیر و اسپرس اجرا شده در این مناطق موفق به ترسیب ۴/۱۷ تا ۸۰ تن کربن در هکتار شده است. همچنین سهم ترسیب کربن در خاک از کل کربن ترسیب یافته در این مناطق کمینه ۹۳ درصد از کربن ذخیره شده را شامل می شد. عملیات مرتع کاری همراه با قرق، ترسیب کربن را تا حدود دو برابر افزایش داده بود. در این مناطق کپه کاری موفق تر از سایر اشکال عملیات بود. در مناطق هیرکانی، عملیات بذرکاری گراس های مرتعی حدود ۱۸ تن کربن ترسیب نموده و از نظر ظرفیت ترسیب کربن در ایران پس از عملیات مرتع کاری در دامنه های زاگرس مرکزی در رده دوم قرار داشت. عملیات مرتع کاری اجرا شده در مناطق خشک و نیمه خشک مرکز و نیمه شرقی کشور در قیاس با دیگر مناطق ذکر شده فوق تاثیر چندانی در افزایش ظرفیت ترسیب کربن در عرصه نداشته اند. بیشترین کمیت ترسیب کربن را قرق مراتع در دو حوزه کارده مشهد و شمس آباد اراک به ترتیب با ترسیب ۶۳/۵ و ۵۱/۶ تن کربن در هکتار به خود اختصاص داده اند. تغییر کاربری دیمزار به مرتع در حوزه کارد ه مشهد منجر به ترسیب ۷/۴ تن کربن در هکتار شده است.

کلیدواژه ها:

گرمایش جهانی ، ترسیب کربن ، کپه کاری ، مدیریت اراضی ، بذرکاری