بررسی تاثیر دفعات تیغ زنی و عوامل ادافیکی بر میزان شیره دهی گیاه Ferula pseudalliacea در مراتع بیابانی استان یزد

گونه های گیاهی دارای اکوتیپ های مختلفی می باشند. شناسایی اکوتیپ هایی که فراورده بیشتری تولید می کنند، می تواند بسیار مفید و از لحاظ تجاری سودآور باشد. این پژوهش اولین مطالعه در مورد میزان شیره دهی گیاه آنغوزه تلخ Ferula pseudalliacea و شرایط ادافیکی رویشگاه های آن در مراتع بیابانی استان یزد است. بدین منظور، در هر منطقه ۲۰ پایه گیاهی که هم سن بودند (۵-۶ سال) به طور کاملا تصادفی انتخاب و بهره برداری از آنها طبق روش مرسوم انجام شد. نمونه برداری از خاک نیز از عمق cm۳۰-۰ انجام شد. تمام داده ها با نرم افزارهای SPSS۱۶ و Excel مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که پایه های آنغوزه تلخ در رویشگاه چنارناز در دفعات تیغ زنی ۷، ۸، ۱۱ (۰۵/۰>P)، ۹ و ۱۰ (۰۱/۰>P) به طور معنی داری میزان شیرابه بیشتر و در دفعات ۳ و ۱۳ شیرابه کمتری داشتند (۰۵/۰>P). میزان شیرابه کل با مقدار ۶۳/۶۳ گرم در منطقه چنارناز افزایش معنی داری نسبت به منطقه بوروئیه (۱۴/۶۰ گرم) نشان داد (۰۱/۰>P). در هر دو رویشگاه بیشترین میزان شیرابه تولیدی در برش ۹ و ۱۰ مشاهده شد. در کل برداشت آنغوزه تلخ طی ۱۰ مرحله برش در مراتع استان یزد برای بهره برداری پایدار پیشنهاد می شود. مقایسه پارامترهای خاک نشان داد که درصد شن در منطقه بوروئیه و درصد رطوبت، سیلت، مواد آلی، نیتروژن، فسفر و پتاسیم در منطقه چنارناز به طور معنی داری بیشتر بود (۰۱/۰>P). افزایش ذخیره رطوبتی خاک، مواد آلی و عناصر مورد نیاز گیاه در منطقه چنارناز باعث افزایش عملکرد شیرابه آنغوزه شده است. در این تحقیق اسیدیته در رویشگاه چنارناز افزایش معنی داری داشت که عامل موثری در رشد و میزان تولید آنغوزه است. از نظر عددی منطقه چنارناز آهک بیشتر و عملکرد بهتری از لحاظ تولید شیرابه دارد. با توجه به نتایج، گیاه آنغوزه تلخ منطقه چنارناز عملکرد بهتری از لحاظ تولید شیرابه داشت.

کلیدواژه ها:

آنغوزه تلخ ، Ferula pseudalliacea ، شیرابه ، شرایط ادافیکی ، استان یزد