تحلیل فقهی وضعیت شیوع بیماری های فراگیر با تاکید بر قاعده لاضرر

مقدمه: همواره یکی از عوامل تهدیدکننده سلامت جامعه انسانی، شیوع بیماری های واگیردار بوده است. اگرچه با پیشرفت علم پزشکی بسیاری از این خطرات کاهش چشمگیری داشته است اما باز شاهدیم که بیماریای نظیر کروناویروس، سلامت جوامع را با خطر جدی مواجه مینماید و در این راستا، هدف پژوهش حاضر، بررسی وضعیت شیوع بیماری های فراگیر به منظور بازنگری در تحلیل وضعیت مذکور، انتخاب شده است.  روش پژوهش: این پژوهش، با روش توصیفی - تحلیلی است. یافتهها: برداشتها از قلمروی قاعده لاضرر و لاضرار در پرتوی برداشتهای متفاوت از مفاد آن بسیار متنوع است؛ به گونهای که کاربرد آن را بسیار دشوار ساخته است. بنابراین به دنبال یافتن یک معیار مشخص پیشنهاد میشود که لاضرر را نفی نفس ضرر و لاضرار را منع ایراد ضرر بواسطه سوءاستفاده از حق تلقی کرده و معیار سوءاستفاده از حق نیز تخطی از رفتار متعارف در نظر گرفته شود. نتیجه گیری: مادامی که وضعیت شیوع بیماری های فراگیر وجود دارد، انتقال بیماری به مثابه ایراد ضرر است و بواسطه جریان قاعده لاضرر، انتقال و تسهیل سرایت بیماری ممنوع است و حتی اگر عملی که در وضعیت عادی، در حوزه حقوق اشخاص است، زمینهساز انتقال بیماری و ایراد ضرر تلقی گردد، در وضعیت شیوع بیماری، رفتاری نامتعارف به شمار آمده و به واسطه بخش دوم قاعده که لاضرار باشد محدود و ممنوع میشود. هم چنین با توجه به آنکه در وضعیت مذکور، ضرر فردی در مقابل ضرر جامعه قرار میگیرد و ضرر جامعه اهم است، تعارض ضررها چالشی ایجاد نمیکند.