تعیین ضریب گیاهی و نیاز آبی گیاه کینوا به روش لایسیمتری در دشت بیرجند

برآورد مقادیر تبخیر و تعرق پتانسیل برای محاسبه­ ی نیاز آبی در راستای برنامه­ریزی کشاورزی برای محصولات مختلف، از اهمیت زیادی برخوردار است. بدین منظور در پژوهش حاضر، برای تعیین ضریب گیاهی و نیاز آبی کینوا به روش لایسیمتری، از سه لایسیمتر زهکش­دار از جنس پلی­اتیلن و کاملا آب­بندی شده با قطر ۶۰ سانتی­متر و ارتفاع ۱۰۰ سانتی­متر استفاده گردید. بذور کینوا رقم تی­تی­کاکا در تاریخ هفت اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۹ با احتساب ۶۰ بوته در مترمربع به عنوان تراکم مطلوب، کشت شد. میزان رطوبت خاک با دستگاه TDR و آب خروجی زهکش در هر لایسیمتر قبل از آبیاری اندازه­گیری گردید. به منظور سنجش تبخیر و تعرق مرجع از معادلات پنمن- مانتیث، بلانی- کریدل (مبتنی بر درجه حرارت) و پریستلی-تیلور (مبتنی بر تشعشع) استفاده شد. نتایج نشان داد که مجموع میزان تبخیر و تعرق مرجع در طول فصل رشد به روش پنمن- مانتیث (ETo) ۷۲۰ میلی­متر، به روش بلانی-کریدل،۵۸۱ میلی­متر و به روش پریستلی- تیلور ۷۵۴ میلی­متر بود و مجموع تبخیر و تعرق گیاه کینوا (ETc) با روش لایسیمتری، ۵۵۳ میلی­متر محاسبه شد. همچنین مقدار ضریب گیاهی کینوا (Kc) در مرحله اول (دوره ۲۱ روزه)، مرحله دوم (دوره ۲۶ روزه)، مرحله سوم (دوره ۳۸ روزه) و مرحله چهارم رشد کینوا (دوره ۳۴ روزه) در روش  پنمن- مانتیث به ترتیب برابر با ۰/۴۲، ۰/۶۶، ۱/۰۳ و ۰/۷۱، در روش بلانی- کریدل به ترتیب ۰/۵۴، ۰/۸۸، ۱/۲۸ و ۰/۸۲ و در روش پریستلی- تیلور به ترتیب  ۰/۴۰، ۰/۶۲، ۰/۹۷ و ۰/۶۸ بود. نتایج نشان می­دهد که روش پنمن- مانتیث به عنوان بهترین روش، می­تواند ملاکی برای تعیین ضریب تبخیر و تعرق مرجع در منطقه قرار گیرد ولی روش بلانی- کریدل نیاز به واسنجی در منطقه دارد.

کلیدواژه ها:

روش پنمن- مانتیث ، روش بلانی- کریدل ، روش پریستلی- تیلور ، بیلان آبی