استفاده از سامانه گوگل ارث انجین در پایش و تحلیل روند سری زمانی خشکسالی هیدرولوژیکی به ازای شاخص SWSI در زیرحوضه‎های غرب دریاچه ارومیه

خشکسالی به عنوان یک پدیده طبیعی در مناطق مختلف به ویژه در مناطقی با اقلیم خشک و نیمه خشک مانند ایران یکی از چالش های بسیار مهم در تامین آب هست. در این مطالعه، خشکسالی هیدرولوژیک در زیرحوضه های آبریز غرب دریاچه ارومیه به کمک شاخص تامین آب های سطحی (SWSI) از سال آبی ۸۹-۸۸ تا سال آبی ۹۸-۹۷ (از اکتبر ۲۰۰۹ تا سپتامبر ۲۰۱۹) بررسی شده است که در آن از داده های بارش، آب معادل برف، رواناب های سطحی و حجم مخازن سطحی (یا تغییرات حجم ذخایر آب زیرزمینی)، در مقیاس سالانه استفاده شده است. روش‎ شناسی تحقیق مبتنی بر شاخص خشکسالی هیدرولوژیکی SWSI، استفاده از تصاویر ماهواره ای در سامانه تحت وب گوگل ارث انجین، تعیین سطح پوشش برف با استفاده از شاخص NDSI و در نهایت تحلیل روند خشکسالی با استفاده از آزمون روند من -کندال است. نتایج حاصل از تعیین اوزان مولفه های فوق الذکر با استفاده از روش رتبه دهی سلسله مراتبی (AHP)، نشان داد که در زیرحوضه های مورد مطالعه، بارش مهمترین عامل در خشکسالی های هیدرولوژیکی است. همچنین، نتایج حاصل از شاخص SWSI، نشان داد که طی دوره آماری ۱۰ سال آبی مورد مطالعه، در هیچ یک از زیرحوضه های مورد مطالعه شرایط مرطوب، خشکسالی زیاد و خشکسالی شدید رخ نداده و بطور کلی در ۵۴ درصد موارد شرایط نزدیک نرمال، در ۱۹ درصد موارد شرایط خشکسالی کم، حاکم بوده و شرایط نیمه مرطوب و خشکسالی متوسط به ترتیب با ۱۴ درصد و ۱۳ درصد در رتبه های بعدی قرار دارند. همچنین، سال آبی ۹۸-۱۳۹۷ (از اکتبر ۲۰۱۸ تا سپتامبر ۲۰۱۹) مرطوب ترین سال آبی و سال های آبی ۹۶-۱۳۹۵ (از اکتبر ۲۰۱۶ تا سپتامبر ۲۰۱۷) و ۹۱-۱۳۹۰ (از اکتبر ۲۰۱۱ تا سپتامبر ۲۰۱۲) خشک ترین سال های آبی بوده اند. مضافا در تمامی زیرحوضه های آبریز مورد مطالعه به استثنای زیرحوضه آبریز زولاچای، وضعیت هیدرولوژیکی نزدیک نرمال بیشترین وضعیت رخ داده در طول دوره آماری مورد مطالعه بوده است. همچنین، نتایج حاصل از آزمون روند ناپارامتری من -کندال نشان داد که تنها در زیرحوضه های آبریز باراندوزچای و رشکان-تلخاب، روند وضعیت هیدرولوژیکی حوضه افزایشی (افزایش رطوبت) بوده است.

کلیدواژه ها:

خشکسالی ، دریاچه ارومیه ، شاخص NDSI ، شاخص SWSI ، گوگل ارث انجین