ارزیابی اثرات هیدرولوژیک بندهای اصلاحی احداث شده در حوزه آبخیز بالادست مناطق شهری ( مطالعه موردی: حوزه آبخیز خاوه)

در این مطالعه، فرآیندهای هیدرولوژیکی حوزه آبخیز خاوه واقع در استان مرکزی شبیه سازی شد و تاثیر سدهای اصلاحی بر روی سیل در این وضه مورد ارزیابی قرار گرفت. برای ارزیابی اثرات احداث سازه های آبخیزداری، حجم سیلاب و دبی اوج با دوره بازگشتهای مختلف محاسبه شد. به منظور برآورد میزان آبدهی حوزه آبخیز خاوه، در این مطالعه روش های تورک، انجمن کشاورزی هند و جاستین بررسی شد. سپس با استفاده از مدل HEC-HMS وضعیت سیل خیزی حوزه آبخیز خاوه شبیه سازی شد. بدین منظور هیدروگراف سیل حاصل از رگبارهای طراحی با دوره بازگشت های مختلف در حالت های قبل و بعد از اجرای سازه های آبخیزداری با یکدیگر مقایسه شد. نتایج نشان داد که بندهای اصلاحی احداث شده به وضوح دبی پیک و حجم سیلا بهای منطقه را کاهش داده است. بر اساس نتایج حاصل احداث سازه های اصلاحی باعث کاهش دبی اوج، افزایش زمان پایه هیدروگراف و افزایش زمان تا اوج هیدروگراف در دوره بازگشت های مختلف شده است. به طوری که برای دوره بازگشت های پنج، ۱۰، ۲۰، ۵۰ و ۱۰۰ ساله دبی اوج به ترتیب از ۰/۶ به ۰/۳، ۴/۹ به ۲/۷، ۹/۴ به ۵/۱، ۱۴/۶ به ۸/۰ و ۲۲/۴ به ۱۲/۴ متر مکعب بر ثانیه کاهش یافته است. همچنین زمان پایه هیدروگراف برای دوره بازگشت های ذکر شده به ترتیب از ۶/۸ به ۱۱/۲، ۹/۳ به ۱۶/۰، ۱۰/۲ به ۱۷/۵، ۱۰/۵ به ۱۸/۵ و ۱۰/۸ به ۲۹/۳ ساعت افزایش یافته است. میزان تاخیر در زمان تا اوج برای هیدروگراف ها در اثر احداث سازه ها نیز حدود ۳/۵ ساعت بوده است. میزان آورد کل حوضه مورد مطالعه بر اساس محاسبات معادل ۱/۵۱ میلیارد مترمکعب و حجم رواناب مازاد بر ظرفیت خالی مخزن ها در شرایط کنونی معادل ۱/۳۲ میلیارد مترمکعب برآورد شد.

کلیدواژه ها:

بندهای اصلاحی ، دبی پیک ، سیلاب ، خاوه