بررسی نمودها و کارکردهای موسیقی آفرینش در اندیشه عارفان

تمامی افسانه­های موجود در باب موسیقی نظیر هرمس، فیثاغورث، آپولون و ... بر پیدایش اسطوره­ای موسیقی حکایت­دارند. بر پایه این افسانه­ها، گونه­ای موسیقی کیهانی، با بعدی متافیزیکی، وجوددارد که از دیدگاه متفکران هندی، هیچ­گونه بدعتی را در آن راه نیست و یا با بسطی مفهومی بوسیله نوافلاطونیانی چون بوئیثوس، همه موسیقی­های عالم، بازتاب یک موسیقی کیهانی همتراز هستند. از این دیدگاه با رهایی موسیقی از فضایی یک­سویه و مونولوگ، تمامی موجودات از روح بشری همپایه­ای برخوردارند که درنتیجه آن، نغمه­های ملکوتی و آسمانی در آن­ها جاری و ساری است. با توجه به پیوستگی­هایی که بین گستره عرفان اسلامی و علم موسیقی وجوددارد، در بررسی صورت­گرفته در باب کارکردهای موسیقی کیهانی در متون مختلف عرفانی، مشاهده­شد که موسیقی کیهانی در مباحثی چون عهد الست(تداعی کلام حق با شنیدن هر نغمه و سازی)، آسمانی و فرعی­بودن سماع به دلیل کشش­های ربانی، جاری بودن موسیقی کیهانی در همه موجودات و برخورداری از آن به تناسب ظرفیت و حالات درونی، زمینه­سازی شهود حقایق ملکوتی به­وسیله موسیقی این جهانی و... نمود برجسته­ای داشته­است. بررسی پیش رو، به شیوه توصیفی- تحلیلی است.

کلیدواژه ها:

موسیقی کیهانی ، باورهای اساطیری ، عرفان